تفسیر و مفسران - معرفت، محمدهادی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 157

اخلاص وی به این بزرگوار است که طبق روایات بسیاری: هر جا در قرآن از مؤمنان یاد می‌شود، علی علیه السّلام در رأس و سرور و مقصود نخستین می‌باشد.
حاکم حسکانی در کتاب «شواهد التنزیل» نزدیک به 20 روایت با سندهای معتبر و متعدد از بزرگان صحابه- امثال حذیفه و ابن عباس- و تابعان- امثال عکرمه و مجاهد- می‌آورد که همگی گفته‌اند: «ما نزلت فی القرآن «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا» إلّا کان لعلیّ لبّها و لبابها». «إلّا کان علیّ أمیرها و شریفها». «إلّا و علیّ رأسها و أمیرها». مجاهد می‌گوید: «کلّ شی‌ء فی القرآن «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا» فإنّ لعلیّ سبقه و فضله».
ابن عباس می‌افزاید: «بسیار شده که خداوند اصحاب را مورد عتاب قرار داده، جز علیّ بن ابی طالب که همواره به نیکی از او یاد کرده است». [1]
پس اگر مقاتل بن سلیمان، در آیه فوق الذکر، مولا امیرمؤمنان علیه السّلام را بالخصوص نام می‌برد، رهی درست رفته است و بی‌جهت برخی ناراحت شده، خرده گرفته‌اند که چرا نام علی را بالخصوص یاد می‌کند. [2]
در ذیل آیه «وَ اتَّقُوا فِتْنَةً لا تُصِیبَنَّ الَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْکُمْ خَاصَّةً» [3] می‌گوید: «و اتّقوا فتنة تکون من بعد، یحذّرکم اللّه، تکون مع علی بن أبی طالب. لا تصیبنّ الّذین ظلموا منکم خاصّة، فقد أصابتهم یوم الجمل، منهم طلحة و الزبیر» [4].
فتنه مورد تحذیر را همان جنگ جمل می‌شمرد، و طلحه و زبیر را معرکه گردان این فتنه می‌داند. فتنه در اینجا به معنای آزمایشی است که گروهی نتوانستند به سلامت از آن برهند.
در آیه «أَ فَمَنْ کانَ مُؤْمِناً کَمَنْ کانَ فاسِقاً لا یَسْتَوُونَ» [5] مؤمن را به مولا امیر مؤمنان تفسیر می‌کند و فاسق را به ولید بن عقبة بن أبی معیط أموی، برادر ناتنی عثمان بن عفان و چنین می‌گوید: «أَ فَمَنْ کانَ مُؤْمِناً»؛ یعنی علیّا علیه السّلام «کَمَنْ کانَ فاسِقاً»؛ یعنی الولید». [6]

[1] ر. ک: حاکم حسکانی نیشابوری، شواهد التنزیل، ج 1، ص 54- 48.
[2] دکتر شحاته، تفسیر مقاتل، ج 5، ص 249.
[3] انفال 8: 25.
[4] تفسیر مقاتل، ج 2، ص 108.
[5] سجده 32: 18.
[6] تفسیر مقاتل، ج 3، ص 451.

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 157

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست