responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی    جلد : 2  صفحه : 143

است.
در شرح حال مجاهد متذکر شدیم این تفسیر خیلی کمتر از آن چیزی است که از مجاهد- البته نه از طریق ابن ابی نجیح- در تفسیر طبری راه یافته است. فؤاد سزگین می‌گوید: «طبری حدود 700 بار در موارد مختلف از مجاهد روایت تفسیری دارد که بیشتر از طریق ابن ابی نجیح است و نیز از تفسیر ابن جریج، ثوری، معمر بن راشد، عبد الرزاق بن همام، ورقاء بن عمر و شبل بن عباد برگرفته است». [1]

2. تفسیر سدّی کبیر

اثر ابو محمد، اسماعیل بن عبد الرحمان معروف به سدّی کبیر [2] (متوفای 128) از مردم حجاز و در کوفه زیست. او مفسری عالیقدر و نویسنده‌ای توانا در تاریخ بویژه درباره غزوات (جنگهای) صدر اسلام است. از تفسیر او به نام «تفسیر کبیر» یاد می‌شود و از منابع سرشار تفاسیر پس از وی است. جلال الدین سیوطی به نقل از خلیلی می‌گوید: «سدّی، تفسیر خود را با ذکر سندهایی از ابن مسعود و ابن عباس نقل کرده است و بزرگانی چون ثوری و شعبه از او روایت کرده‌اند. گرچه تفسیر گرد آمده وی از طریق اسباط بن نصر روایت شده است که درباره‌اش برخی سخنان گفته شده؛ ولی تفسیر سدّی بهترین تفاسیر، شناخته شده است». [3]
تفسیر او پیوسته و شامل تمامی سوره‌ها و آیات قرآن است که در تفاسیر متأخّر پراکنده شده بویژه در تفسیر «جامع البیان» طبری و «الکشف و البیان» ثعلبی. فؤاد سزگین می‌گوید: «جمع آوری این تفسیر در یکجا و بیرون کشیدن آن از متون تفاسیر ناقل از وی کاری آسان است» [4] و این کار اخیرا با کوشش و تحقیق دکتر محمد عطا یوسف انجام گرفته و از تفسیر «الدر المنثور» سیوطی و «تفسیر ابن کثیر» و قرطبی و شوکانی و غیره نیز استفاده کرده و به طور مستقل به چاپ رسیده است. [5]



[1] فؤاد سزگین، تاریخ التراث العربی، مجلد اول در علوم قرآنی و حدیث، ج 1، ص 71.
[2] منسوب به «سدّه»: پیشگاه درب خانه و مسجد. وی در پیشگاه مسجد کوفه به فروش خمار (روپوش) و مقنعه (سرپوش) اشتغال داشت. به وی «سدّی کبیر» گویند در مقابل «سدّی صغیر» محمد بن مروان کوفی.
ر. ک: سمعانی، الانساب، ج 3، ص 238.
[3] سیوطی، الاتقان، ج 4، ص 208.
[4] تاریخ التراث العربی، مجلد اول، ج 1، ص 78.
[5] تاریخ تفسیر، ص 109.
نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی    جلد : 2  صفحه : 143
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست