تفسیر و مفسران - معرفت، محمدهادی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 61

باشد، قاری باید آن را نیز بیاموزد تا قرائت او از اشتباه مصون بماند، ولی مفسر نیازی به آموختن آن ندارد؛ زیرا بدون آن هم به مقصود نائل می‌شود، اگر چه ندانستن این گونه موارد هم برای همگان نقص به شمار می‌آید.
حال با توجه به توضیحات بالا، شناختن آنچه از تفسیر به این بخش مربوط می‌شود (آنچه عرب از راه دانستن زبان می‌فهمد) بر مفسر لازم است تا تنها به آنچه از لغت عرب و زبان او است بسنده کند، و کسی که واژگان عرب را نمی‌شناسد، مجاز نیست حتی یک آیه را تفسیر کند، بسنده کردن به مقدار کمی از معانی واژه‌ها هم کفایت نمی‌کند؛ زیرا ممکن است لفظی در چند معنا مشترک باشد و او تنها یک معنا را فرا گرفته باشد.
بخش دوم یا آنچه که هیچ کس در ندانستن آن معذور نیست، عبارت است از بخشی از آیات که در بر گیرنده احکام شرعی و توحید الهی است و به محض مراجعه به آنها، معنایش به ذهن می‌رسد، هر لفظی که مفید یک معنای صریح و روشن باشد معلوم می‌شود که مقصود خداوند همان است.
این بخش از آیات، اختلافی در آن نیست و شخص در فهم و درک آن دچار مشکل نمی‌شود؛ زیرا تک تک افراد معنای توحید را از آیه مبارکه «فَاعْلَمْ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ» [1] درک می‌کند و در می‌یابد که احدی در الوهیت با او شریک نیست هر چند نداند که در لغت «لا» برای نفی وضع شده و «إلّا» برای اثبات و مقتضای آن افاده حصر است. همچنین هر شخصی به طور بدیهی می‌داند که مقتضای آیه مبارکه «وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ» [2] و امثال آن، که فعل‌های امر دارد این است که به آنچه امر شده وجود خارجی بخشد؛ هر چند نداند که صیغه «افعل» (امر) دلالت بر وجوب دارد یا نه. در این بخش از آیات احدی نمی‌تواند ادعا کند که معانی واژه‌های آن را نمی‌فهمد، چون معانی آن برای همه روشن و واضح است.
بخش سوم یا آنچه جز خدای تعالی کسی نمی‌داند. این گونه موارد به منزله امور غیبی است؛ مانند آیاتی که در بر دارنده علم به زمان رستاخیز، نزول باران، جنسیت

[1] «پس بدان که هیچ معبودی جز خداوند یکتا نیست». محمد 47: 19.
[2] «نماز را به جای آورید و زکات دهید». بقره 2: 43.

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 61

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست