نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 394
ویژگی تفسیر تابعان
تفسیر در عهد تابعان ویژگیهایی دارد که از چند جهت آن را از تفسیر صحابه پیش از خود ممتاز میسازد:
1. گستردگی
تابعان به ابعاد گوناگون تفسیر پرداخته و در معانی قرآن از جهات متعدد و نواحی مختلف بحث کردهاند. در حالی که تفسیر صحابه بسیار محدود بود و آنان تنها به واژهشناسی، شأن نزول آیات و برخی مفاهیم شرعی میپرداختند تا از این لحاظ ابهامات موجود را برطرف سازند، ولی تابعان گامهای فراتری در تفسیر برداشته و از جهات بیشتری به بحث پرداختهاند؛ از این رو است که تفسیر در این عهد شامل جنبههای ادبی و واژهشناسی در ابعاد وسیع آن شده و نیز به بررسی تاریخ امتهای پیشین و معاصر نزول قرآن و نیز تاریخ سرزمینهای آنان که مجاور جزیرة العرب بودند- در حد اطلاعاتی که در این زمینه به دست تابعان رسیده- همت گماردهاند؛ و نیز پارهای از زبانها (لهجهها) و فرهنگهایی را که به نحوی به قرآن مربوط میشدند مورد کاوش قرار دادهاند؛ همچنین بحثهای کلامییی که در آن روزگار به راه افتاده بود و به نحوی با آیات زیادی از قرآن ارتباط داشت؛ همچون آیات مربوط به صفات جمال و جلال خداوند، آغاز و انجام انسان و امثال آن، که این بحثها نیز در دایره تفسیر واقع گردید. دامنه تفسیر در این دوره، روز به روز در ابعاد جدیدتر- به تناسب گسترش علوم و معارف- گسترش مییافت و آشنایی با آداب و رسوم و فرهنگهای امتهایی که یکی پس از دیگری به حوزه اسلام وارد میشدند رو به فزونی مینهاد؛ چه اینکه اینان دانشها و اندوختههای علمی خویش را نیز با خود به ارمغان میآوردند و همه را در خدمت اسلام و مسلمانان قرار میدادند؛ این روند با گسترش قلمرو اسلام فزونی مییافت و به موازات آن حجم تفسیر نیز رو به فزونی مینهاد چه اینکه فزونی علوم و معارف، بهترین کمک بود برای حل بخش اعظم آیات کیهانی که به اسرار طبیعت و راز هستی اشارت داشتند؛ که علم و فلسفه در این زمینه سهم
نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 394