نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 355
فضل بن شاذان او را از تابعان بزرگ و از رؤسا و زهاد شمرده است. کشّی از فضل روایت میکند: «برخی از تابعان بزرگ و رؤسا و زهاد ایشان عبارتند از: جندب بن زهیر، عبد اللّه بن بدیله، حجر بن عدیّ، سلیمان بن صرد، مسیّب بن نجیّه، علقمه، أشتر، سعید بن قیس و امثال آنان که فراوان بودند، ولی در جنگ از بین رفتند. پس از آن نیز افزون گردیده تا اینکه همراه امام حسین علیه السّلام و پس از وی به شهادت رسیدند» [1].
11. محمد بن کعب قرظی
اشاره
[2] کنیهاش ابو حمزه و بنابر قولی ابو عبد اللّه مدنی است؛ ابتدا در کوفه و سپس در مدینه سکونت کرد. در «خلاصه» آمده است: «در مدینه و سپس در کوفه بود. او یکی از دانشمندان (برجسته) بود. ابن عون، میگوید: من کسی را از قرظی داناتر به تأویل قرآن ندیدهام» [3]. ابن سعد در شرح حال ابو برده میگوید: «از پیامبر روایت نموده که حضرت فرمود: مردی از دو گروه کاهنان خواهد آمد و قرآن را چنان خواهد آموخت که کسی پس از وی چنان نیاموخته باشد. ربیعه میگوید: ما پیش خود میگفتیم: او محمد بن کعب قرظی است؛ زیرا مقصود از دو گروه کاهنان دو قبیله بنی قریظه و بنی نضیر بودند» [4]. ابن حجر میگوید: «او از علی بن ابی طالب، عبد اللّه بن مسعود، ابو ذر، ابو الدرداء، زید بن ارقم، عبد اللّه بن عباس، عبد اللّه بن جعفر بن ابی طالب، براء بن عازب، جابر بن عبد اللّه، أنس و دیگران نقل حدیث کرده است. ابن سعد در «طبقات» میگوید: او فردی ثقه، کثیر الحدیث و پرهیزگار بود. عجلی میگوید: از مردم مدینه، تابعی، ثقه، مردی صالح و عالم به قرآن بود. ابن حبان میگوید: او از
[1] رجال کشی، چاپ نجف، ص 65، شماره 19. [2] پدرش از اسیران بنی قریظه است که هنوز بالغ نشده بود و موی رخسارش نروییده بود؛ لذا او را آزاد کردند. تهذیب التهذیب، ج 9، ص 422 به نقل از بخاری. [3] خلاصه تذهیب تهذیب الکمال، ص 357. [4] ابن سعد، الطبقات، ج 7، ق 2، ص 193.
نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 355