کنیه او ابو شبل یا ابو شبیل نخعی کوفی است؛ عبد اللّه بن مسعود این کنیه را برای او انتخاب نمود؛ زیرا علقمه عقیم بود و دارای فرزند نشد. او در زمان حیات پیامبر صلّی اللّه علیه و آله دیده به جهان گشود. از امیر مؤمنان علیه السّلام، ابن مسعود- که استاد او بود- حذیفه، ابو درداء و سلمان نقل حدیث کرده است؛ و راویان از وی، پسر برادرش اسود بن یزید بن قیس، پسر خواهرش ابراهیم بن یزید نخعی، ابراهیم بن سوید نخعی، عامر شعبی و ابو وائل شقیق بن سلمه هستند.
او در جنگ صفین در کنار امیر مؤمنان علیه السّلام بود؛ آن قدر جنگید که شمشیرش به