نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 335
هر گاه به مدینه میآمد، حلقههای درس دیگران به خاطر او تعطیل میشد و ساریة النبی [1] به او واگذار میشد. [2] البته این کار با فرمان امام باقر علیه السّلام انجام پذیرفت. حضرت فرمود: «در مسجد بنشین و برای مردم فتوا بده؛ زیرا دوست دارم در میان شیعیانم مثل تو را ببینم» [3]. مانند این روایت را کشی از امام صادق علیه السّلام چنین نقل میکند: به او فرمود: «با اهل مدینه بنشین؛ زیرا خوش دارم که آنان مانند تو را در میان پیروان ما ببینند». او از امام اجازه خواست تا بر اساس نظر دیگر فقها نیز فتوا دهد؛ به امام عرضه داشت: «من در مسجد مینشینم و مردم میآیند و از من سؤال میکنند. اگر به آنان جواب ندهم از من نمیپذیرند. من نیز اکراه دارم که جواب آنان را با فرمایش شما یا روایاتی که از شما رسیده است جواب بدهم!»؛ از این رو امام به او اجازه دادند که بر اساس آنچه که میداند برای مردم فتوا دهد. فرمود: «دقت کن آنچه را میدانی رأی آنان است، بر ایشان بازگو» [4]. شیخ طوسی میگوید: «ابان بن تغلب قاری، فقیه و لغت شناسی خردمند بود؛ لغات قبایل عرب را شنیده بود و از آنان گزارش میکرد. او کتابی درباره واژههای دشوار قرآن تألیف کرد و شواهد آن را از اشعار عرب بیان داشت ... پس از او عبد الرحمان بن محمد ازدی کوفی از کتاب ابان و محمد بن سائب کلبی و ابو روق بن عطیة بن حرث کتاب واحدی فراهم آورد و در آن، موارد اتفاق نظر و اختلاف نظر آنان را مشخص نمود. بر اساس آنچه عبد الرحمان انجام داده است گاهی تنها گفته ابان است و گاهی مشترک با دیگران میباشد». شیخ میگوید: «ابان قرائتی مخصوص به خود داشت». شیخ اسناد آن را به محمد بن موسی بن ابی مریم میرساند که گفت: «قرائت را از ابان بن تغلب شنیدهام؛ تواناتر از او قاریی نیافتم؛ قرآن را از اول تا آخر خوانده و قرائت او را آورده است». شیخ ادامه میدهد: «ابان کتابی دارد به نام «فضائل».- سپس سند خود را به او یادآور میشود- و نیز دارای یک اصل است از اصول چهارصدگانه ... ابان به سال 141 در زمان حیات [1] ساریه به معنای ستون و مقصود از آن ستونی است در مسجد النبی که پیامبر کنار آن مینشست و به بیان احکام و معارف دینی میپرداخت. [2] رجال نجاشی، ص 8. [3] همان، ص 7. [4] رجال کشی، چاپ نجف، ص 280.
نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 335