تفسیر و مفسران - معرفت، محمدهادی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 249

سرآمد بود که در گذشته به تفصیل از آن سخن گفتیم؛ از این رو اجتهادی که مستند به چنین مقدماتی متناسب و شناخته شده باشد، امری کاملا طبیعی و ممدوح و غیر قابل انکار است.
این بود شیوه‌ای که ابن عباس در تفسیر آن را پیموده است. او در تفسیر قرآن از روش دیگر صحابه هوشمند فاصله نگرفته و آگاهی گسترده‌اش در جوانب مختلف علوم و معارف باعث شد تا در جهان تفسیر بدرخشد و ممتاز جلوه کند. تبحر او در شناخت اسباب نزول و تسلط بر محکم و متشابه، قراءات، احکام قرآن، تاریخ، جغرافیا و از همه مهمتر آشنایی فراوان او به لغت و ادبیات عرب به این درخشش کمک شایانی کرد. همچنین ابن عباس با توجه به اطلاعات گسترده‌اش سعی بر آن داشت تا هر خواسته‌ای را از قرآن به دست آورد. وی می‌گوید: «من به آیه‌ای از قرآن که می‌رسم دوست دارم آنچه را پیرامون آیه می‌دانم همه مسلمانان نیز بدانند» [1].
وی در تصویر میزان اقتدارش در استنباط معانی قرآن می‌گوید: «اگر من عقال [2] (بند) شترم را گم کنم راه پیدا کردن آن را در قرآن می‌جویم» [3]. جوینی می‌گوید: «اگر او از هر یک از علوم مربوط به قرآن بهره‌ای نداشت و همه آنها را در جهت خدمت به تفسیر قرآن به کار نمی‌بست هیچگاه چنین ادعایی نمی‌کرد» [4]؛ لذا ابن عباس از عصر تدوین تا کنون همواره مورد احترام پیشگامان صحابه و تابعان معاصر وی و همچنین دیگر کسانی که بعد از او آمدند بوده است و به رغم اختلاف شیوه‌ها و دیدگاه‌های سیاسی- مذهبی، بیشتر از هر کس در تفسیرها، نام وی سرلوحه است.

سندهای تفسیر از ابن عباس‌

اشاره

سیوطی در «الاتقان» [5] نه طریق (سند روایتی) در به دست آوردن تفسیر ابن عباس بیان داشته، برخی را قوی و برخی را ضعیف ارزیابی کرده است.

نخستین طریق‌

که از بهترین آنها است؛ طریق معاویة بن صالح از

[1] ابن حجر، الاصابه، ج 2، ص 334.
[2] ریسمانی که با آن زانوی شتر را می‌بندند.
[3] الاتقان، ج 3، ص 26 به نقل از ابن ابی فضل مرسی.
[4] مناهج فی التفسیر، ص 40.
[5] الاتقان، ج 4، ص 209- 207.

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 249

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست