ابن عباد- محمد

- بن محمد بن عباد قارى نحوى بغدادى، مكنّى به ابو عبد اللّه، معروف به ابن عباد، از فضلاى قرن چهارم هجرت ميباشد در علم قرائت و نحو و فنون ادبيّه بمعاصرين خود مقدّم بود، نحو را از ابو سعيد سيرافى اخذ كرد و روز جمعه بيست و هشتم ذيحجه سيصد و سى و چهارم هجرت درگذشت.

(ص 28 ج 19 جم)

ابن عباس- خلف بن عباس‌

- در باب اوّل (القاب) بعنوان زهراوى مذكور است.

ابن عباس- عبد اللّه‌

- بن عباس بن عبد المطلب بن هاشم صحابى ابن صحابى، مكنّى به ابو العباس، معروف به ابن عباس، موصوف به ابو الخلفا و ابن سيد الناس، از اكابر صحابه جلالت اساس و جدّ عالى خلفاى بنى عباس بود و لفظ ابن عباس در صورت اطلاق و نبودن قرينه بدو منصرف ميباشد. وى از تلامذه حضرت امير مؤمنان و مواليان و اخلاص‌كيشان آن حجّت رحمن بود و بمدلول مجموع چندين حديث نبوى از طرف حضرت رسالت ص بدعاهاى نشر اسلام، بنده صالح بودن خدا، زيادتى علم، فقاهت در دين، علم تأويل قرآن و حكمت مفتخر گرديده است.

اينك در نتيجه ادعيه صادره از زبان مبارك آن ترجمان وحى الهى، بدرك فيوضات حضور حضرت امير المؤمنين ع موفق شد و در اثر تعليمات آن حضرت رموز و دقائق قرآنى را واقف، بعلوم بسيارى عارف، از كثرت علوم متنوعه خصوصا علوم قرآنيّه به بحر و حبر الامة و ترجمان القرآن و سلطان المفسرين ملقّب، بنشر حديث و تفسير و قسمت اعظم علوم اسلاميّه موفق گرديد. بالخصوص علو مقام علمى او در حديث و فقه و تفسير قرآن مستغنى از بيان، مجلس او در خصوص علم شعر و انساب و حلال و حرام و وقايع ايّام عرب و فنون ادبيّه و عربيّه جامع‌ترين محافل و در حل مشكلات متنوعه مرجع استفاده افاضل بود. دويست سؤال نافع بن ازرق خارجى را كه راجع بتفسير قرآن بوده‌اند جواب متقن داد و در هرجوابى بيكى از اشعار عرب استشهاد نمود.

بالجملة ابن عباس بنوشته سيوطى از طبقه اول مفسّرين بود و اينكه بعد از صحابه،