نام کتاب : ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب نویسنده : مدرس تبریزی، محمدعلی جلد : 8 صفحه : 358
زوجه هبيرة بن عمرو مخزومى بوده و سه فرزند يوسف و جعده و هانى نامى از وى داشته است. چهل و شش يا هشت حديث از حضرت رسالت ص روايت كرده و غلامش ابو مرة و پسرش جعده نيز از وى روايت مىكنند.
جلالت وى بر متتبّعين اخبار و سير روشن است و در خبر سليمان بن اعمش (كه در كتب فريقين نقل شده) حضرت رسالت ص فرموده كه بهترين مردم از حيث عمّ و عمّه حسنين ميباشد كه عمّ ايشان جعفر طيّار و عمّهشان ام هانى است، عمّ و عمّه هردو در بهشت بوده و جعفر با ملائكه مقرّبين در طيران است.
(تنقيح المقال و 420 خل و 356 در منثور و غيره)
ام الهناء ام الهنا
بنت قاضى ابو محمد عبد الحق بن عطيه اندلسى، از ادباى شعراى اندلس ميباشد كه طبعى وقّاد و بديههگو داشته و در ادبيّات ماهر بود، وقتى پدرش بتوليت و قضاوت مريه از بلاد اندلس مأمور شد چون آن مأموريت وسيله دور افتادن از اهل و وطن بوده با حالى پريشان و چشمى گريان بخانهاش آمد پس ام الهنا آن حال را ديده و اين بيت را فروخواند:
يا عين صار الدمع عندك عادة
تبكين فى فرح و فى احزان
در در منثور گويد ام الهنا از اهل علم و فهم و عقل و نادرهگو و سريع التمثل بود، شعر مذكور نيز از خودش نميباشد بلكه راه تمثل و از جمله ابياتى است كه اوّل آنها بشرح ذيل است:
جاء الكتاب من الحبيب بانه
سيزورنى فاستعبرت اجفانى
غلب السرور على حتى انه
من عظم ما قد سرنى ابكانى
يا عين صار الخ
فاستقبلى بالبشر يوم لقائه
و دعى الدموع لليلة الهجران
ديگر قائل اين اشعار را نگفته و از اشعار خود ام الهنا نيز نامى نبرده است. سال وفات ام الهنا و مشخّص ديگرى از وى بدست نيامد و تأليفى در خصوص مقابر بدو منسوب دارند.
(ص 1038 ج 2 س و 54 تخ و 65 ج 1 خيرات و 54 در منثور)
نام کتاب : ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب نویسنده : مدرس تبریزی، محمدعلی جلد : 8 صفحه : 358