است و لفظ مقسم را در معجم الادبا بكسر اول و فتح ثالث نوشته است.

(كف و ص 49 ف و 714 ت و 150 ج 18 جم و 3160 ج 4 س و 206 ج 2 تاريخ بغداد)

ابن مقفع- عبد اللّه بن مقفع بن مبارك‌

- مكنّى به ابو محمد (چنانچه در فهرست ابن النديم است) يا آنكه نام پدرش مبارك ملقّب به مقفّع است (چنانچه در امالى سيد مرتضى است) بهر تقدير كنيه و نام اصلى فارسى‌اش پيش از اسلام ابو عمرو، روزبه پسر دادبه و يا آنكه نام خودش دادبه بوده و بعد از اسلام كنيه‌اش به ابو محمد و نام خودش هم بعبد اللّه و پدرش بمبارك تبديل يافته اديبى است فاضل كامل شاعر، كاتب منشى فصيح بليغ، از مشاهير ادبا و فصحا و بلغا. با اينكه در اصل، از شهر مرو از بلاد فارس و نژادش از قبائل عجم بوده بزبان عرب نيز كاملا آشنائى داشت، بمزاياى آن خبير بود، بهر دو زبان فارسى و عربى در نهايت فصاحت و بلاغت سخن مى‌راند بلكه در مكاتيب عربى كار قحطان ميكرد، رسائل و منشآت وى مابين منشيان عرب مشهور و حكم و امثال و كلمات حكيمانه از وى مأثور است.

نخست كاتب و منشى داود بن عمر بن هبيره بود، اخيرا در كرمان متصدى كتابت و انشاى عيسى بن على عمّ ابو جعفر منصور عباسى گرديد و بامر او كتابهاى بسيارى را از پارسى پهلوى بعربى ترجمه كرد و اينك از مترجمين عرب معدود ميباشد. از تأليفات او است:

1- ترجمه كتاب آيين‌نامه 2 و 3- ترجمه كتاب الادب الصغير و الادب الكبير 4 و 5- ترجمه كتاب انالوطيقا و بارى ارميناس ارسطو در منطق 6- ترجمه كتاب التاج فى سيرة انوشيروان 7- ترجمه كتاب خداى نامه 8- ترجمه كتاب قاطيغورياس ارسطو در منطق 9- ترجمه كتاب كليله و دمنه مشهور. ناگفته نماند كه اصل اوّلى قديمى اين كتاب كليله و دمنه در اخلاق و تهذيب نفوس بزبان طيور و بهائم است كه بيدپا فيلسوف هندى آنرا براى دابشليم ملك هند بزبان هندى نگاشته و در مقابل، با يك تاج، مفتخر و بمقام وزارت نايل گرديده و گوى فضيلت تقدّم را برده است و الّا بعد از او دانشمندان بسيارى همان موضوع را تعقيب و استقبال و كتابهاى بسيارى تأليف كرده‌اند. اصل كتاب مذكور