ميكرد و اندوخته خود را بدرويشان ميداد و از كلمات او است:

هركه افعال و احوال خود را در هروقتى موازنه با قرآن و سنّت نبويّه نكند نبايد او را از مردان شمرد. گويند هروقتى كه نزد او ذكر خدا ميشد حالش از كثرت خوف و خشيت بطورى متغيّر ميگرديد كه حاضرين احساس ميكردند. وفات ابو حفص بسال دويست و شصت و چهارم يا پنجم يا ششم و يا هفتادم هجرت واقع شد. بنابر اوّل جمله:

امام افاق- 264 و بنابر دويمى جمله: حداد سلطان زمان- 265 و بنابر سيّمى جمله:

حداد محب حق‌نما- 266 و بنابر چهارمى لفظ كريم- 270 مادّه تاريخ وفات او است.

(ص 330 ت و 709 ج 1 س و 55 ج 1 فع و 155 ج 2 خه و 70 ج 1 لر)

ابو حفص- حكيم سغدى سمرقندى‌

- از فضلاى قرن اوّل هجرت و بزعم بعضى مخترع ساز بربط ميباشد و از اينرو در زبان شعراء آن را بربط سغدى نيز گويند. يا بقول بعضى برعكس اين ميباشد و آن حكيم را سغدى گفتن نه بجهت انتساب بناحيه سغد است بلكه بجهت انتساب او بهمين آلت بربط اختراعى خودش ميباشد كه آنرا سغد نيز نامند. اين حكيم در نظم پارسى پس از بهرام گور مقدّم فارسى‌گويان و نخستين كسى است كه بزبان فارسى شعر گفته و از او است:

بعضى گويند كه غير از اين بيت شعر ديگرى از او ديده نشده است. نام و تاريخ وفات و مشخّص ديگرى از وى بدست نيامد و ظاهرا نام اصليش نيز همين ابو حفص است.

اما سغد بضمّ اوّل ناحيه وسيع و بزرگى است از تركستان كه مركز آن سمرقند، به ديهات بسيارى مشتمل، آبش فراوان، درختانش بى‌پايان، بمساحت پنج مرحله امتداد داشته و از كثرت اشجار و درهم‌پيچيدگى شاخها در اغلب مواضع سطح زمين آفتاب‌گير نبوده و چيزى از آن ديهات بيشمار ديده نميشود اين است كه اين ناحيه را يكى از جنان دنيا ميشمارند. (صد و ص 64 ج 1 مع و اطلاعات متفرقه)

ابو حفص خوزى‌

پسر شيخ عبد اللّه يقظان، از اكابر عرفا و صوفيّه قرن پنجم هجرت ميباشد كه با شيخ ابو سعيد ابو الخير آتى الترجمة معاصر و معاشر،