مهلبى- على بن احمد

- نحوى، مكنّى به ابو الحسن، از پيشوايان نحو و لغت ميباشد كه در اخبار و سير و معانى اشعار نيز باخبر و مرجع استفاده جمعى كثير و در نزد معاصرين خود از حكمرانان مصر نيز قربى بسزا داشته و از ندماى ايشان بود. با متنبّى مشهور ملاقات نمود و معنى اين شعر عدوانى:

بين ايشان محل مشاجره شد، متنبّى ميگفت كه كلمه آخر آن شعر: اشقونى با شين نقطه‌دار است چنانچه گويند: شقأت رأسه بالمشقاة و هو المشط. مهلّبى شفاها از چندين جهت تخطئه كرده و تغليطش مينمود يكى اينكه اصل روايت با سين بى‌نقطه است، دويمى آنكه بنابر گفته متنبّى لازم بود كه اشقئونى بگويد (با همزه بعد از قاف) نه اشقونى (بى‌همزه)، ثالثا متنبّى از مورد استعمال اين لفظ بى‌اطّلاع است چون ماداميكه بر صاحب هامه قصاص نشده طلب سقايت كرده و اسقونى ميگويد گويا كه عطشان است و بعد از قصاص از خون سيراب ميشود و سكوت ميورزد. وفات مهلّبى بسال سيصد و هشتاد و پنجم هجرت در مصر واقع گرديد. (ص 214 ج 12 جم)

مهنه- ابو سعيد فضل اللّه‌

است چنانچه در باب كنى بهمين عنوان خواهد آمد.

مهيار- بن مرزويه‌

- كاتب فارسى ديلمى، مكنّى به ابو الحسن يا ابو الحسين، از مشاهير شعراى قرن پنجم هجرت ميباشد كه در بدايت حال مجوسى بود، اخيرا حسب الارشاد سيد رضى شرف اندوز دين مقدّس اسلامى گرديد، يا خود اسلامش بدست سيد مرتضى بوده و قرآن را پيش او خوانده و بعد از آن نزد سيد رضى هم بتحصيل علم و ادب پرداخته است، مدتى هم متصدى امر كتابت آل بويه بود، اشعار بسيار نغز و لطيف ميگفت، بنوشته بعضى از شعراى اهل بيت بود، اشعار بسيارى درباره خانواده رسالت ص گفته و اكثر قصائد سيد رضى را استقبال كرده است و گويند اشعار خوب او از اشعار خوب سيد رضى بهتر و نيكوتر بوده و لكن سيد رضى اصلا شعرى ردى نگفته و خطيب بغدادى گويد كه مهيار بتمامى شعراى عصر خود تقدّم داشته است. ديوان مهيار چهار مجلّد