سدوسى مرثد

همان سدوسى مؤرّج مذكور در ذيل است.

سدوسى مؤرج بن عمرو بن حارث‌

- بن ثور بن سعد بن حرملة بن علقمة بن عمرو بن سدوس بن ذهل بن شيبان، مكنّى بابو فيد، نحوى شاعر لغوى، از اكابر علماى نحو و لغت ميباشد كه در بدايت حال از اعراب باديه‌نشين بود، باصول و قواعد عربيّه اطّلاعى نداشت تا آنكه ببصره آمد، نخست در حوزه درس ابو زيد انصارى حاضر شد و اوّلين تعلّمش از وى بود، سپس نحو و فنون ادبيّه را از خليل بن احمد فراگرفت، با سيبويه و نصر بن شميل همدرس و از اكابر اصحاب خليل بود، بالخصوص در لغت، فريد عصر خود بشمار ميرفت، دو ثلث لغات عربيّه را در حفظ داشت، حديث را هم از ابو عمرو بن علاء قارى استماع نموده و اصل امتياز او در شعر و لغت ميباشد. با مأمون عباسى بخراسان رفته و مدتى در مرو اقامت گزيد پس به نيشابور رحلت و مرجع استفاده علما و فضلا و مشايخ آنجا گرديد و مصنّفات بسيارى دارد:

1- الانواء 2- جماهير القبائل 3- غريب القرآن 4- المعانى و غير اينها. ناگفته نماند كه نام سدوسى بزعم بعضى مرثد بوده و مؤرّج (با صيغه اسم فاعل از باب تفعيل بر وزن معلّم) لقب وى بوده و شخص آشوبى و انقلابى و شورش‌طلب را گويند. چنانچه از ذكر نسبش معلوم شد نسبت وى بجدّ عاليش سدوس بن ذهل بن شيبان ميباشد كه پدر قبيله‌ايست بزرگ و كثير العلماء. سدوسى در سال يكصد و نود و پنجم هجرى قمرى درگذشت و از او است:

(ص 71 ف و 255 ج 2 كا و 196 ج 19 جم و 124 ج 2 ع و 256 ج 4 و 4465 ج 6 س)

سدهى‌[1]

سدهى سيد ابو القاسم بن محمد على‌

- حسينى، واعظ اصفهانى، معروف بسدهى، مقيم تهران، از فضلاى قرن حاضر چهاردهم هجرت‌

[1]- سدهى- با دو كسره منسوب است به سده (مخفف خطى سه ده) كه ديهى است در دو فرسخى اصفهان و بعضى از معروفين بهمين نسبت را تذكر ميدهد.