برغانى‌[1]

برغانى ملا محمد تقى بن محمد-

معروف بشهيد ثالث، برغانى الاصل، قزوينى المسكن و المدفن از اكابر علماى شيعه ميباشد، مولدش ديه برغان بود، در شهر قزوين بتحصيل ادبيّات و علوم عربيّه پرداخت، پس در قم چند روزى حاضر درس صاحب قوانين و در اصفهان نيز در حوزه جمعى از اكابر علمى حاضر شد، سپس در عتبات، از شيخ جعفر كاشف الغطاء و صاحب رياض و پسرش سيد مجاهد علوم دينيّه را اخذ كرد، بسيار عابد و زاهد و باتقوى و شب‌زنده‌دار بود، اوقاتش در ترويج احكام دين و تخرتب اساس مبتدعين مصروف شد، مواعظ وى مورد حيرت حاضرين از هر طبقه بود. كتاب عيون الاصول در اصول فقه، مجالس المؤمنين در مواعظ و منهج الاجتهاد در شرح شرايع الاسلام از تأليفات او است. در سال 1264 ه قمرى كه اوائل ظهور فتنه بابيّه و سال اوّل جلوس ناصر الدين شاه قاجار بود در نتيجه مدافعات دينى و مجاهدات اسلامى كه از عادات فطرى او شمرده ميشد، بفتواى برادرزاده‌اش، قرّة العين (كه بطور خلاصه بشرح حال وى خواهيم پرداخت) از طرف فرقه مذكور قتل وى را تصميم گرفتند، تا شبى بحسب عادت معمولى خود بمسجد رفت و مشغول نماز شب شد، موقعى كه در سجده، مشغول قرائت مناجات خمسه عشر سجاديّه مشهوره بود چند تن از آن فرقه كه قبلا در كمين بوده‌اند هجومش كردند و هشت جاى گردنش را با نيزه مجروح ساختند و پراكنده شدند. پس از اينكه صاحب ترجمه خود را بدرب مسجد رسانيد بيهوش افتاد تا اهل و عيالش حاضر شدند و بخانه‌اش نقل دادند. بفاصله دو روز برحمت الهى نايل آمد، در جوار شاهزاده حسين در مقبره جداگانه موفون شد. پس از چندين سال كه اراده تعمير قبرش را داشتند، جسد شريفش ظاهر گشت بطورى كه گويا در همان روز دفن شده است.

(ص 30 ج 1 عه)

[1]- برغانى- با دو فتحه، منسوب به ديهى برغان نام از ديهات تهران است و چندى از معروفين بهمين نسبت را مى‌نگارد.