نام کتاب : ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب نویسنده : مدرس تبریزی، محمدعلی جلد : 1 صفحه : 212
تأثير بخت تيره پس از مرگ هم نرفت
جز دود نيست شعله شمع مزار ما
(ص 1163 ج 2 س)
ايمان ملا مؤمن-
موافق آنچه از تذكره نصرآبادى نقل شده، از شاگردان ملا محسن فيض متوفى بسال 1091 ه بود، تخلّص ايمان را هم از او گرفته است. در سال 1083 ه ق حيات داشته و در تبريز بوده و از او است:
نهبينى روى دل، تا روى دل با اين و آن بينى
نيابى خويش را، تا خويشتن را در ميان بينى
مكدّر مينمايد صورت از آيينه رنگين
دل خود صاف كن، تا صافى خلق جهان بينى
سپاس بيكران، كه حرف الف، با «ايمان- مؤمن» بپايان رسيد اينك در حرف ب آغاز ميشود.
ملحدى است قرهمانى، كه خود را در نظر مردمان قونيه و نواحى آن بزهد و عبادت معرّفى نمود و طرف اعتماد ايشان گرديد در سال ششصد و سى و هفت از هجرت در آناطولى بدعوى پيغمبرى آغاز كرد و جمعى از سبكمغزان بدو گرويدند، در نتيجه بلاد آناطولى دچار اضطراب و تشويش شد و بلاد بسيارى از طرف وى غارت گرديد، عاقبت از طرف كيخسرو و امير قونيه، لشكر بسيارى اعزام شد، كسانش را پراكنده كردند و خودش را هم دستگير و اعدام نمودند.
(ص 4 ج 2 فع و 1178 ج 2 س)
بابا افضل افضل الدين محمد مرقى كاشانى-
نه تنها از مشاهير شعراى ايرانى عهد هلاكو خان بلكه حكيمى است بلندپايه، محقّقى است گرانمايه، از نزديكترين اصحاب خواجه نصير طوسى، بهمين جهت كاشان و نواحى آن در فتنه مغول در امنوامان بود و لگدكوب لشكريان نگرديد، بلكه بنوشته بعضى از ارباب تراجم، دايى خواجه بود، خواجه هم بسيارش مىستوده و درباره او گويد:
[1]- بابا- جمعى از شعرا و عرفا و اهل تصوف داراى اين وصف و لقب بودهاند، بويژه يك يا دو قرن پيش از صفويه جمعى از عرفا در اصفهان مىزيستهاند كه بهمين وصف «بابا» شهرت داشتهاند، ما هم بنگارش چندى از معروفين باين وصف مىپردازيم.
نام کتاب : ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب نویسنده : مدرس تبریزی، محمدعلی جلد : 1 صفحه : 212