نام کتاب : ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب نویسنده : مدرس تبریزی، محمدعلی جلد : 1 صفحه : 192
مثل يكى از ايشان امرار حيات مينمود و در ضروريّات خود، تنها باندازه يك فقير مقتصدى صرف مىكرد تا جائيكه دو دخترش بعد از وفات او قدرت قيام بلوازم معمولى اقامه عزا را نداشتند و يكى از اشراف، شش روز و شب بتمامى وظائف و لوازم مجلس ختم و ترحيم و تعزيهدارى او قيام نمود. از بعضى معتمدين مسموعم افتاد كه تمامى متروكات وى معادل هفده تومان پول ايرانى بوده و همان مقدار هم قرضدار بوده است، بنظر اين نگارنده همين قضيه را آقاى شيخ حسن مامقانى در صفحه اوّل حاشيه مكاسب خود كه در تهران چاپ شده نگاشته است. بعضى از اصحابش در موضوع اهتمام تمامى كه در ايصال حقوق فقرا داشته تمجيدش نمودند، در پاسخ فرمود كه اين مطلب، وسيله فخرى و كرامتى نميباشد زيرا وظيفه هريك از عوام و مردمان بازارى هم اين است كه امانت را بصاحبش برسانند، اينها هم حقوق فقرا و امانت ايشان است كه بصاحبانش ميرسانم. مصنّفات شيخ مرتضى بسيار و در تمامى اقطار عالم در نهايت اشتهار هستند، وى داراى تحقيقات رشيقه، تدقيقات عميقه بود و مؤلّفاتش مورد اعتناى تامّ اكابر علماى اسلام و محل استفاده افاضل فقهاى اعلام ميباشد كه با فهم عبارات و حلّ رموز و دقايق آنها افتخار مىنمايند و از آن جمله است:
1- اثبات التسامح فى ادلة السنن 2- الارث 3- الاستصحاب 4- اصالة البرائة 5- التعادل و الترجيح 6- التقية 7- التيمم الاستدلالى 8- حجيت ظن 9- حجيت قطع 10- الخمس 11- الرضاع 12- الزكوة 13- الصلوة 14- الطهارة 15- المتاجر يا المكاسب 16- المواسعة و المضايقة و غير اينها، رسالههاى متفرقه در موضوعات مختلفه دارد و كتاب رجالى هم تأليف كرده كه بنا بنقل معتمد، از وجيزه مجلسى بزرگتر بوده و تقريبا باندازه خلاصه علّامه ميباشد. همان استصحاب و اصالة برائت و تعادل و ترجيح و حجيّت قطع و حجيّت ظنّ است كه بارها در تبريز و طهران در يكجا چاپ شده و به فرائد الاصول موسوم و به رسائل معروف و از كتابهاى درس نهائى ميباشد. شيخ مرتضى شب شنبه شانزدهم يا هيجدهم جمادى الاخره هزار و دويست و هشتاد و يك از هجرت (1281 ه قمرى) در شصت و هفت سالگى در نجف وفات يافت و در حجره طرف راست درب
نام کتاب : ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب نویسنده : مدرس تبریزی، محمدعلی جلد : 1 صفحه : 192