در عصر حاضر مطالعات و پژوهشهايي که «دين» را به صورت مستقيم
يا غير مستقيم محور اصلي کار خود قرار دادهاند، بخش بزرگي از انديشه بشر
معاصر را به خود اختصاص داده است. در اين عرصه پهناور، دين از زاويههاي
گوناگون مورد توجه انديشمندان قرار گرفته و به موازات پيشرفتهاي علمي بشر
در رشتههاي مختلف علوم، ديدگاهها، رويکردها و فرضيههاي نويني نيز در
حوزه دين و الهيات رخ نموده است. تحول شگرف در حوزه دينپژوهي معاصر در
جهان اسلام، معلول علل و عوامل بسياري است که برخي از اصليترين آنها بدين
قرار است:
1- رشد و توسعه چشمگير علم و فنآوري در جهان غرب و تاثير مستقيم آن بر معيشت و اقتصاد مسلمانان.
2- توسعه سريع ارتباطات جهاني و تاثير آن بر ارزشها، نگرشها و فرهنگ جوامع اسلامي.
3- ارتباط تنگاتنگ برخي از اکتشافات علمي با پارهاي از باورهاي
ديني و در نتيجه گشوده شدن باب علمي تازهاي به منظور تبيين دقيق «رابطه
علم و دين».
4- نهضت اصلاح و بازگشت به قرآن به منظور بازيابي عزت و عظمت از
دست رفته مسلمانان و حاکميت بر سرنوشت خدادادي خويش در پرتو معارف و
آموزههاي قرآني.
به بار نشستن انقلاب اسلامي در ايران و شکلگيري مدل نويني از نظام سياسي مبتني بر تفکر ديني تحت عنوان «جمهوري اسلامي»