ما در اين مقال بيش‌تر در صدد بيان پاره‌اي از مسائل اساسي مربوط به روح و روان آدمي هستيم و چندان توجهي به بعد جسماني انسان، که حوزه‌ي وسيعي از آنتروپولوژي را در برمي‌گيرد، نداريم.

2. انواع انسان‌شناسي

1-2. انسان‌شناسي ارزشي

دانشي که بر اساس اهداف و غايات و خصوصاً هدف نهايي انسان دستورالعمل‌ها و توصيه‌هاي مناسب را ارائه مي‌کند و از بايدها و نبايدهاي ارزشي سخن مي‌گويد، به لحاظ تعيين اهداف و هدف نهايي و متدلوژي و ارزش‌يابي، به انسان‌شناسي فلسفي نيازمند است. توصيه به دوري از خودخواهي، کبر، غرور، دنيازدگي، غفلت از نفس و ... و سفارش به راست‌گويي، صداقت، صبر، شفقت با خلق، ايثار و مانند اين‌ها در زمره‌ي انسان‌شناسي ارزشي جاي دارند. سعدي اشعار فراواني در بيان اين شاخه از انسان‌شناسي سروده است؛ براي نمونه در باب چهارم بوستان در بيان تواضع چنين مي‌سرايد:

ز خاک آفريدت خداوند پاک *** پس اي بنده افتادگي کن چو خاک

حريص و جهان‌سوز و سرکش مباش *** ز خاک آفريدندت آتش مباش

چو گردن کشيد آتش هولناک *** به بيچارگي تن بينداخت خاک

چو آن سرفرازي نمود اين کمي *** از آن ديو کردند ازين آدمي

يکي قطره باران ز ابري چکيد *** خجل شد چو پهناي دريا بديد

که جايي که درياست من کيستم؟ *** گر او هست حقّا که من نيستم

چو خود را به چشم حقارت بديد *** صدف در کنارش به جان پروريد

سپهرش به جايي رسانيد کار *** که شد نامور لؤلؤ شاه‌وار‌

بلندي از آن يافت کو پست شد *** در نيستي کوفت تا هست شد‌

تواضع کن هوشمندي گزين *** نهد شاخِ پُر ميوه سر بر زمين