گويند: نخستين لقمه كوچكى كه بنده‌اى از مال حلال مى‌خورد خداوند گناهان او را مى‌آمرزد و هر كه خود را در راه به دست آوردن حلال به ذلت و خوارى بيندازد، گناهانش همانند ريزش برگ درخت، فرو ريزد.

بشر حافى از پرهيزكاران بود. به او گفتند: از كجا مى‌خورىي جواب داد: از آنجايى كه شما مى‌خوريد ليكن آن كه مى‌خورد و مى‌گريد با آن كه مى‌خورد و مى‌خندد يكسان نيست، و گفت: دستى كوتاهتر از دستى است و لقمه‌اى كوچكتر از لقمه‌اى.

انواع حلال و راههاى درآمد آن‌

بدان كه بيان و تفصيل حلال و حرام را كتابهاى فقهى به عهده دارند و شخص علاقمند در صورتى كه به وسيله فتوا بداند غذاى معينى حلال است و از غير آن تغذيه نكند، از تفصيل آن كتابها بى‌نياز است و اما كسى كه از راههاى مختلفى خوراكش فراهم مى‌شود، بايد به تمام علم حلال و حرام آشنا باشد، همان طورى كه در كتابهاى فقه بيان كرده‌ايم و اكنون در جريان تقسيمى به مجموع آن موارد اشاره مى‌كنيم و آن چنين است كه مال يا به دليل ذاتى خود حرام است و يا براى اشكالاتى كه در جهت اكتساب آن وجود دارد.

بخش اول:

مالى كه به دليل داشتن صفتى در ذات خود حرام است مانند شراب و خوك و ديگر چيزها. توضيح مطلب از اين قرار است كه مواد خوردنى روى زمين از سه نوع تجاوز نمى‌كند: آنها يا مانند نمك و گل و ديگر چيزها از مواد معدنى هستند و يا از روييدنيها و يا از جانداران. اما در مورد معادن كه جزء زمين و فرآورده‌هاى زمين هستند، خوردن مواد حاصل از آنها در صورتى كه خوردنشان زيانبخش نباشد، حرام نيست و بعضى از اين مواد معدنى به منزله زهر است. بنابراين نان اگر زيانبخش بود، خوردنش حرام مى‌شد و گلى كه به خوردنش عادت مى‌كنند جز از بابت ضرر رسانى حرام نمى‌باشد و فايده اين سخن ما كه مواد معدنى حرام نيستند با وجود اين كه خورده‌