نام کتاب : تبيين براهين اثبات خدا نویسنده : جوادی آملی، عبدالله جلد : 1 صفحه : 21
افکار و گفتار آنها نيز نظير هم خواهد بود ) . به تحقيق ما آيات
خود را براي مردم سالم و پاک از آلودگيِ جاهليت و عناد بيان نموديم و آنان
مي فهمند و يقين حاصل مي کنند و ايمان مي آورند .
غرض از بيان اين مطلب آن است که غالب شبهات منکران توحيد يا وحي و
نبوت و معاد ، همان است که در طول تاريخ بازگو شده و در درجه اوّل ، انبياي
الهي پاسخ معقول آن ها را ارايه کرده اند . آنگاه شاگردان انبيا ، يعني
حکما و متکلمان ديني ، همان معارف را تبيين و شرح نموده اند ؛ گرچه اشکال
در هر عصري به اَشکال و سبک هاي خاصي ظهور مي کند و پاسخ آن نيز در هر دوره
اي با بيان مخصوص و مناسب تجلّي مي يابد و در طي اعصار و قرون ، گروهي که
حق محور بوده و در طيّ طريق حقيقت خواهي قصور يا تقصير نورزيده اند ، به آن
رسيده و به محتواي آن باور دارند و عدّه اي که خود محور بوده و در پيمودن
راه حقيقت خواهي ، به وَني و وَهن و اِدهان و ايهان مبتلا شده يا مي شوند ،
از نيل به آن باز مانده و يا اگر آن را ادراک نمايند و مشکل علمي آن ها حل
شود ، مُعضِل عملي آن ها مانع از ايمان آوردن مي شود ؛ چنان که فرعون و
درباريان وي ، پس از فهميدن اعجاز موسى عليه السلام از ايمان به او ابا
کردند ؛ ( و جَحَدوا بها و استيقنتها انفسهم ظلماً و علواً )[1]و ( لقد علمت ما انزل هولاء الاّ ربُّ السموات و الارض ) .[2]
بر اين اساس ، بايد برخي مغالطه هاي بالعَرَض ، نظير رَمي به کهنه
گويي ، يا تکرار سخنان پيشينيان ، يا عدم کارايي چنين دليل يا پاسخ و مانند
آن آگاه بود ، و بر اثر تشابه قلوب و تماثل شبهات و تناظر اشکالات ، همان
جواب رصين و وزين و کارآمد وحي را که به زبان حکيمان متأله تبيين و تشريح
شده ، با عبارت آشنا و قلم