مكاتب خاتمه ميدهد , و هوالقيامة , در آن روز روشن مى شود كه اين نظام را كى
اداره كرد و كى مى پروراند( .
يعلمون ان الله هو الحق المبين
) ( 25 , نور ) به طور بين و روشن و آشكار همه در قيامت مى فهمند الله حقى است
بين و مبين . عالم اين چنين نيست كه براى هميشه اختلافات فكرى و اعتقادى باشد
و سرانجام اين اختلافات حل نشود , و روشن نشود كه , جنگ هفتاد و
دو ملت در اثر نديدن حقيقت بود [1] , بالاخره يك چنين روزى در پيش هست( .
ثم الى ربهم مرجعهم فينبئهم بما كانوا يعملون
) [2] هر چه مى كردند آن روز الله با خبرشان مى كند , هر چه در دل داشتند آن
روز الله روشنشان مى كند , هر كارى كه در جهان كردند كه ظاهرش با باطنش دو تا
بود الله روشن مى كند , اين جهان پراكنده به عالم جمع مى رسد و مى رود , اين عالم
فرقت به جهانى كه پراكندگى ها را خاتمه مى دهد منتهى مى شود , اين جهان پر اختلاف
به صحنه يى كه در آن اختلاف نيست ختم مى شود وگرنه اگر بشريت هميشه در كشمكش
اعتقادى و فكرى باشد و بالاخره روشن نشود حق با كيست , اين معنايش هدف نداشتن
عالم است , پس قرآن هم ادب برخورد با صاحبان نظر و عقايد گوناگون را روشن
كرد , هم آرامش بخشيد كه سرانجام روزى در پيش است كه به اين اختلافات خاتمه
داده مى شود .
1 جنگ هفتاد و دو ملت همه را عذر بنه *** چون نديدند حقيقت ره افسانه زدند .