2 - دليل مركب از عقل و نقل : و آن دليلى است كه برخى از مبادى و مقدمات آن را نقل و برخى ديگر را عقل تأمين نمايد .

3 - دليل نقلى محض : و آن دليلى است كه فقط نقل عهده دار تأمين مقدمات آن است , هر چند كه استنباط از اين مقدمات و استدلال بر آنها توسط عقل انجام مى شود .

ويژگيهاى دليل عقلى محض

دليل عقلى محض چون مقدماتش به وسيله عقل تأمين مى شود , همان برهان معهود است . مقدمات برهان به دليل عقلى بودن آن هرگز ناظر به اشخاص نبوده و داراى چهار خصوصيت مى باشند . اين خصوصيات چهارگانه آنچنان كه در كتب منطقى ذكر شده است , عبارتند از : كليت , ذاتيت , دوام و ضرورت . نتيجه متفرع بر برهان نيز , به دليل ويژگى مقدمات آن كلى , ذاتى , ضرورى و دائمى است . لذا هرگز براى شخص و يا اشخاص خاصى - به اين جهت كه شخص فاقد خصوصيات فوق مى باشد - نمى توان برهان اقامه نمود .

از اين بيان دانسته مى شود , دلايل عقلى محض و براهينى كه در باب نبوت و امامت اقامه مى شود , هيچ يك ناظر به نبوت و يا امامت فردى خاص نبوده , و فقط عهده دار اثبات نبوت و امامت عامه مى باشند .

در باب ولايت فقيه نيز هرگاه برهانى بر ضرورت آن در عصر غيبت اقامه شود , نظر به ولايت شخصى خاص نداشته , و تنها اصل ولايت فقيه را اثبات مى نمايد .