از اينرو اسلام شناس واقعى كسى است كه در همه اصول و فروع , در عبادات , عقود , ايقاعات و سياسات مجتهد و مستنبط باشد . عادل محض نيز كسى است كه عدالت او مختص به زمينه اى خاص نباشد , يعنى چنين نباشد كه تنها در زمينه عبادات , رعايت حدود شرعى را نموده , و به عنوان مثال از غيبت و تهمت دورى مى نمايد , وليكن در مسائل سياسى , به مصداق( آخر ما يخرج من قلوب الصديقين حب الجاه ) به حريم حرمت ديگران تجاوز نمايد .

قبلا گفته شد كه منظور از ولايت فقيه , ولايت فقاهت و عدالت است و نيز دانسته شد كه اسلام يك واحد غير قابل تجزى است . بنابر اين كسى كه در علم و عمل نسبت به صدر و ساقه دين مجتهد و متعهد نباشد , از اين ولايت بهره اى نخواهد برد .

از اين گذشته ولايت الهى در حقيقت از آن پيامبران عظام و ائمه معصومين - عليهم السلام - است , و آنها كسانى هستند كه به مفاد برخى از رواياتى كه در بخش ولايت تكوينى نيز گذشت , خداوند آنان را با آموزش اصول علمى و عملى براى سياست و هدايت مردم تربيت كرده است . از جمله آن روايات روايت ذيل است كه از فضيل بن يسار نقل شده است :

([ قال : سمعت ابا عبدالله - عليه السلام - يقول لبعض اصحاب