امام زمان در عصر محمدى صلى الله عليه و آله انسان كاملى است كه جز در نبوت تشريعى و ديگر مناصب مستأثره ختمى , حائز ميراث خاتم به نحو اتم است . و مشتمل بر علوم و احوال و مقامات او بطور اكمل است . و با بدن عنصرى در عالم طبيعى و سلسله زمان موجود است چنانكه لقب شريف صاحب الزمان بدان مشعر است , هر چند احكام نفس كليه الهيه وى بر احكام بدن طبيعى او قاهر و نشأه عنصرى او مقهور روح مجرد كلى ولوى اوست . و از وى به قائم و حجة الله و خليفة الله و قطب عالم امكان و واسطه فيض و به عناوين بسيار ديگر نيز تعبير مى شود .

اين چنين انسان كه نامش مى برم *** من ز وصفش تا قيامت قاصرم

چنين كسى در اين زمان سر آل محمد صلى الله عليه و آله امام مهدى هادى فاطمى هاشمى ابوالقاسم م ح م د نعم الخلف الصالح و در يك دانه امام حسن عسكرى عليه الصلوه و السلام است ان هذا لهو حق اليقين الحمدلله الذى هدانا لهذا و ما كنا لنهتدى لو لا ان هدانا الله .

لزوم دو نوع بحث بر وجوب وجود حجت قائم

در اين مقام دو نوع بحث لازم است يكى كلى و ديگر شخصى .

مقصود از كلى اين كه براهين قطعى عقلى بر وجوب وجود حجتى