فص 8

وجوب الوجود لاينقسم بالحمل على كثيرين مختلفين بالعدد , والالكان معلولا . و هذا ايضا برهان على الدعوى الاولى .

ترجمه : وجوب وجود ( يعنى حقيقت و ذات وجود كه وجوب ذاتى اوست ) به حمل بر افراد كثير مختلف بعدد منقسم نميشود , و گرنه بايد معلول باشد و اين خود برهان بر دعواى نخستين نيز هست .

بيان : اين فص در تنزيه حقيقت وجود از ماهيت نوعيه است . و در واقع اثبات توحيد حق تعالى بطريق تنزيه ذات وجود از ماهيت نوعيه است .

قوله : وجوب الوجود , يعنى وجوب الوجود بالذات بهمان بيانى كه در فصل مقدم گفته ايم .

تحرير فص اين كه ماهيت نوعيه به كثرت افرادش در خارج منقسم است , زيرا افرادش در آن ماهيت مشترك اند و هر يك در وعاء خارج داراى عوارض مشخصه وجودى است كه بدان عوارض از يكديگر ممتازند .

و در فص چهارم دانستى كه حمل ماهيت نوعيه در خارج بر افرادش كه همان اتحاد ماهيت با آنها در خارج است باقتضاى ذات ماهيت نيست بلكه از جانب غير ذات او است و نتيجه گرفتيم كه ماهيت محمول بر كثيرين يعنى ماهيت در خارج وجود يافته معلول علتى است كه غير ذات ماهيت است پس اگر حقيقت وجود كه وجوب ذاتى او است