فص 38

العمل النشائى فى غرضى حفظ الشخصى و تنميته , و حفظ النوع و تبقيته بالتوليد , و قد سلط عليها احدى قوى روح الانسان . و قوم يسمونها القوة النباتية و لاحاجة بنا الى شرحها .

ترجمه : غرض از عمل نشائى حفظ شخص و پروراندن آن , و حفظ نوع و باقى داشتن آن بتوليد است . و بر اين امور يكى از قواى روح انسانى بر گماشته شده است و گروهى اين قوه را قوه نباتيه نامند , و ما را نياز بشرح آن نيست .

بيان : اين فص در عمل نشائى يعنى در بيان روح نباتى كه در انسان براى كارهائى موكل است مى باشد . عبارت نسخه چاپ حيدر آباد اينچنين است : العمل النشائى فى غرضى حفظ الشخص و تبقيته و حفظ النوع و تنميته بالتوليد . وليكن اين سهوى است از نساخ و صواب همان است كه اختيار كرديم .

سلط فعل مجهول است واحدى قوى روح الانسان نائب فاعل آن . و فاعل را باصطلاح نحوى هم توان بارى تعالى گرفت و هم نفس ناطقه كه خداوند عالم يكى از قواى روح انسانى را بر اين اعمال اربعه برگماشت . و يا نفس ناطقه كه سلطان مملكت بدن است آن قوه را بر اين كارها واداشت .

ضمير عليها راجع است به مجموع حفظ الشخص و تنميته و حفظ النوع و تبقيته , كه از اين چهار , بارى به امور تعبير كرده ايم , و بارى