آنست كه شربت تلخ و مهلك شرايط روياروى , براى آنان قابل تحمل گشته , نه فقط
در صدد دگرگون كردن وضع و تدارك نجات خويش برنمى آيند بلكه با يادآورى
پاداش موهومى كه بر اين بى تفاوتى و خونسردى مقرر شده است از وضع خود خرسند و
خشنود نيز بوده , آنرا فوزى عظيم ميپندارند .
پيداست كه رواج چنين روحيه ئى در چنان جامعه ئى تا چه اندازه به سود طبقات
سودجو و ظالم و به زيان طبقات جوركش و مظلوم است .
متأسفانه اين برداشت غلط همراه با آثار و نتايج سوء آن , در زمان حاضر , رنگ
اصلى و ثابت جامعه ى مسلمان گشته است و هر تعبير ديگرى اگر چه براى ذهن هاى
فارغ و بيسابقه , قابل قبول و منطقى باشد , براى بد آموختگان روزگار ما محتاج
استدلال و تلاش و فعاليت ذهنى و در موارد بسيارى , فاقد نتيجه ى مثبت است .
هنگامى كه آيات و روايات مربوط به صبر , مورد مطالعه ى جامع قرار گيرد تأسف
و تعجب از اين تحريف بنيانى بمراتب شديدتر و گزنده تر مى گردد .