( شوقا الى الثواب و خوفا من العقاب) نبود ممكن بود جمله اول( لو لا
الاجل الذى) . . . حمل بر تقواى انسانهاى برتر بشود , ولى وجود اين جمله و
تقابل ثواب و عقاب دلالت مى كند كه مراد , تقواى متوسطين است .
( عظم الخالق فى انفسهم فصغر ما دونه فى اعينهم) اين عاليترين رتبه است .
( ما دونه) اختصاصى به دنيا ندارد , بلكه بهشت و جهنم را نيز فرا مى گيرد .
اينها مى گويند جهنم كوچكتر از آنست كه ما از آن بترسيم , و بهشت كوچكتر از
آنست كه ما به آن مسرور باشيم . اينها كسانى هستند كه شوقا الى الله كار
مى كنند . البته يقينا از جهنم نجات پيدا كرده و يقينا به جنات نيز رسيده اند ,
چون(
ان المتقين في جنات و نهر
في مقعد صدق عند مليك مقتدر
) لذا هر دو مقام را دارا هستند , و از اينرو بهشت مشتاق آنهاست . اگر در
روايتى درباره اميرالمؤمنين - عليه السلام - و عمار و سلمان و ابوذر و مقداد -
رضوان الله عليهم - دارد كه(
الجنة تشتاق إليك و إلى عمار و سلمان و أبى ذر و المقداد
) [23] به عنوان نمونه است , و هرگز افاده حصر نمى كند .
بهشت مشتاق بهشتى
البته بهشت , مشتاق كسانى است كه بهشت محصول كار اينهاست , لذا به مبدأ
حصول خود علاقه مند است . چون هر اثرى به