51 نيشابورى از برخى معتمدان نقل مى كند : همانا ساحران از برخى ماهيان چيزى بيرون مى آورند كه بدان مى نويسند . بنابراين نونى كه به ماهى تفسير شده عبارت از دوات است . و كمك مى كند اين معنى را گفتار مروى از رسول خدا صلى الله عليه و آله و آن عبارت است از اينكه آن جناب فرمود : همانا اول چيزى كه خداوند آفريد قلم است . بعد از آن نون را كه همان دوات است آفريد . ( تا آخر حديث ) .

52 نون , فرشته اى است كه به قلم مدد مى رساند و قلم نيز فرشته اى است كه به لوح مدد مى رساند . ( تا آخر حديث ) .

53 دو عين است كه هيچ نوشته اى نگاهشان نداشت . در هر يك از آن دو عين , دو عين ديگر وجود دارد . دو نون است كه هيچ قلمى ننوشتشان در هر يك از آن دو نون دو نون ديگر وجود دارد .

54 ابن فنارى در خطبه مصباح الانس گويد : فالحمد بالالسنه الخمسه لهذه الحقايق الهيه فاعله كانت او كونيه قابله يكون متحدا بك فى ذاتك .

مراتب پنجگانه حمد را قيصرى در شرح فص يونسى فصوص الحكم ( ص 382 , ط

1 ) بيان فرموده است : و اعلم ان حقيقه الذكر عباره عن تجليه لذاته بذاته من حيث الاسم المتكلم اظهارا للصفات الكماليه و وصفا بالنعوت الجلاليه و الجماليه فى مقامى جمعه و تفصيله كما شهد لذاته بذاته فى قوله شهد الله انه لا اله الا هو . و هذه الحقيقه لها مراتب : اعلاها و اوليها ما فى مقام الجمع من ذكر الحق نفسه باسمه المتكلم بالحمد و الثناء على نفسه . و ثانيها ذكر الملائكه المقربين و هو تحميد الارواح و تسبيحها لربها . و ثالثها ذكر الملائكه السماويه و النفوس الناطقه المجرده . و رابعها ذكر الملائكه الارضيه و النفوس المنطبعه مع طبقاتها . و خامسها ذكر الابدان و ما فيها من الاعضاء و كل ذاكر لربه بلسان يختص به .

چنانكه مراتب حمد را پنج گفته اند , حضرات را نيز پنج گفته اند : الحضرات الخمس