قوله( : و ابتداى مطالع از اعتدال ربيعى گيرند , و مطالع استواء را بعضى از ابتداى انقلاب شتوى گيرند براى نكته اى كه در عمل ظاهر شود) . يعنى ابتداى قوس مطالع جزء را از اعتدال ربيعى يعنى اول حمل بتوالى گيرند , چه اين كه دانسته ايم كه مطالع قوس مقدار قوسى از معدل است كه با قوسى از منطقه برآيد , پس تحديد بين نقطه اعتدال ربيعى تا نقطه طلوع را در مطالع قوس دخلى نبود . و همچنين مطالع استوائى را هر گاه از نظيره انقلاب شتوى آغاز كنند , اعنى مراد مطالع جزء است نه مطالع قوس . و چون مبدء مطالع استوائى را نظيره انقلاب شتوى گيرند مطالع را مطالع بالقبه مى نامند , و چون مبدء مطالع استوائى را اول حمل گيرند مطالع را مطالع فلك مستقيم و مطالع كره منتصبه گويند چنانكه در اوائل همين درس گفته آمد , پس چون بر مطالع استوائيه صد درجه ( 90 ) افزايند مطالع بالقبة حاصل شود فافهم .

بدان كه عبارت اخير قوشچى درباره مطالع بالقبه , مطابق اكثر نسخ مطبوع و مخطوط كه در دست داريم چنان بود كه نقل كرده ايم , و در بعضى نسخ عبارت آن چنين آمده است( : و بعضى مطالع استوائى جزء را ابتداء از اول جدى گيرند براى نكته اى كه در عمل ظاهر شود) , حسن اين عبارت اين است كه در آن تصريح شده است كه مراد از مطالع استوائى مبتدء از اول جدى , مطالع استوائى جزء است . و اول جدى همان نقطه انقلاب شتوى است . كيف كان در تحديد مطالع استوائى چه تعبير به ابتداء از انقلاب شتوى بشود , و چه تعبير به ابتداء از اول جدى , عبارت ناتمام مى نمايد , زيرا مطالع بايد از معدل النهار محسوب شود نه از منطقة البروج , لذا حق اين است كه گفته شود :

( مطالع استوائى جزء را بعضى ابتداء از نظيره انقلاب شتوى يا , ابتداء از نظيره اول جدى گيرند بنابر نكته اى كه در عمل ظاهر شود) .

بدان كه مطالع جزء بلدى را هيچگاه از نقطه نظيره انقلاب شتوى نگيرند ,