درس 13 : طول كوكب

دانسته ايم كه عرض كوكب چيست , اينك سزاوار است كه سخن در تعريف طول كوكب عرض كنيم : طول كوكب را تقويم كوكب نيز گويند . اعنى هر گاه گويند تقويم فلان كوكب بدين مقدار است , يعنى طول آن بدان مقدار است . و حركتى را كه در تقاويم ثبت مى كنند اين حركت است .

بدان كه نقطه اعتدال ربيعى كه آن را اول حمل نيز گويند , مبدأ طول كوكب است . و سپس قوس طول را از نفس دائره منطقة البروج به توالى بروج از مغرب به مشرق حساب مى كنند .

توضيحش اين كه : طول كوكب قوسى از دائره منطقة البروج واقع ميان نقطه اعتدال ربيعى , و ميان موضع كوكب در طول حركت او بر توالى مى باشد . و مراد از موضع كوكب در طول طرف خط تقويمى است كه آن را خط طولى نيز گويند . و آن خطى است كه از مركز عالم به مركز كوكب گذرد و به فلك اعلى منتهى شود . پس اگر كوكب را عرض نبود يعنى بر نفس دائره منطقة البروج بود , طول كوكب قوسى از منطقة البروج واقع ميان نقطه اعتدال ربيعى و طرف خط تقويمى كه جزئى از اجزاى منطقة البروج است خواهد بود . و اگر كوكب را عرض بود , دائره عرضى مى گذرانيم كه به طرف خط طولى بگذرد و با منطقة البروج تقاطع كند و قوسى از دائره منطقة البروج واقع ميان نقطه اعتدال ربيعى و ميان آن نقطه اى كه اقرب تقاطعين دائره عرض و منطقة البروج است , طول كوكب مى باشد . و اين نقطه تقاطع را به حسب اصطلاح فن موضع كوكب گويند هر چند كه از كوكب به مقدار