درس 10 : دائره ميل

ميل كلى در ازاى ميول جزئيه است يعنى ابعاد ديگر اجزاى منطقة البروج از معدل النهار كه بايد معدل را اصل قرار داد و ابعاد اجزاى منطقة البروج را به نسبت با آن تحصيل كرد . و در محاسبات فلكى و دوائر كروى هر گاه بخواهيم بعد نقطه اى از دائره عظيمه اى را بدست آوريم , بايد دائره عظيمه ديگرى از آن نقطه مفروض و دو قطب دائره اى كه مبدأ مفروض است بگذرانيم تا بر آن قائمه شود و بعد جانب اقرب كه اقصر خطوط واصله بين آن نقطه و دائره مبدأ است بدست آيد .

حال بدان كه دائره عظيمه اى كه به جزئى از فلك البروج يعنى منطقة البروج , و يا به مركز كوكبى , و يا به نقطه مفروض و به دو قطب معدل النهار گذرد كه قائم بر عظيمه معدل النهار خواهد بود آن را دائره ميل گويند . پس دائره ماره به اقطاب اربعه يكى از دوائر ميول باشد و در نسب اربع نسبت ميان دائره ماره باقطا ب اربعه و دائره ميل عموم و خصوص مطلق بود .

مركز كوكب عبارتست از طرف خطى كه از مركز عالم خارج شود و به مركز آن كوكب گذرد و به سطح فلك اعلى منتهى شود و همچنين موضع نقطه مفروض و يا جزوى از فلك بروج . زيرا كه مثلثات كروى را هنگام محاسبت در يك سطح بايد ترسيم كرد . و از بالا بردن كوكب و نقطه و جزو مفروض بدان نحو مذكور و آنها را در يك سطح فلكى قرار دادن نتيجه مطلوب حاصل مى گردد و اخلالى روى نمى آورد .