کثرت گرايي ديني معرفت شناختي

کثرت گرايي ديني هيک و ارائه جديد او از کلام مسيحي از يکسو تحت تأثير فعاليتهاي اجتماعي او و از سوي ديگر تحت تأثير عقلانيت باور ديني[1] او است. مسأله عقلانيت باور ديني، مهمترين و بحث انگيزترين مسأله در فلسفه دين در قرن بيستم است. هيک مانند بسياري از فيلسوفان دين انگليسي زبان، به اين نتيجه رسيده که تجربه ديني، باور ديني را عقلاني مي کند. او استدلال مي کند که باور ديني براي کساني عقلاني است که تجربه ديني شان آنها را به شدت به اين امر که واقعيت خدا را با تمام وجود و از صميم دل باور کنند، سوق مي دهد. محوري بودن مسأله کثرت اديان براي کساني که مايل اند باور ديني شان مبتني بر تجربه ديني باشد، به وضوح در کتاب هيک با عنوان An Interpretation of Religion تبيين شده است:

اگر صرفاً يک سنت ديني وجود مي داشت به طوري که همه تجربه ها و باورهاي ديني داراي متعلّق قصدي[2] يکسان مي شدند، معرفت شناسي ديني مي توانست در آن نقطه آرام گيرد. ولي در واقع تعدادي از سنتهاي مختلف و خانواده هايي از سنتها وجود دارند که گواه بر وجود الهه هاي شخصي گوناگون و واقعيتهاي غير شخصي گوناگون هستند.[3]

ويليام جي وين رايت،[4] در پاسخ به مسأله کثرت اديان جايي که درباره معرفت شناسي اصلاح شده الوين پلانتينجا که در آن تجربه ديني نيز نقشي اساسي دارد، بحث مي کند، فقط سه گزينه را تصوير مي کند: نخست آنکه،

1- rationality of religious belief