نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 281
در زمينه اصول الفقه كتاب معالم الاصول را نوشته كه داراى ويژگيهايى است
از جمله : ترتيب , تنظيم , دقت مطالب , تلخيص مسائل , جمع بين اقوال موافق و
مخالف , ذكر دلايل اقوال , بيان رسا و عبارات شيوا و بدون ابهام و پيچيدگى
. لذا اين كتاب مورد شگفتى عالمان آن زمان و پس از آن قرار گرفته و تاكنون
اعتبار و ارزش خود را از دست نداده و همواره مورد عنايت محققان و مدرسان
در زمانهاى گوناگون قرار گرفته است . كتابهاى اصولى پس از آن هم با همه دقت
و تحقيق و ذوق و سليقه هاى به كار رفته نتوانسته اند جاى آن را بگيرند .
در قرون اخير , عده زيادى از اصوليان به شرح و تعليقه و حاشيه
بر آن پرداخته اند كه از جمله آنهاست : عالم بزرگوار محمد بن حسن شيروانى (
م 1098 ) و محقق آقا حسين خوانسارى ( م 1098 ) و مولى محمد صالح مازندرانى
( م 1086 ) و آية الله سيد جمال الدين خوانسارى نجل سيد حسين خوانسارى ( م
1125 ) و آية الله سيد على طباطبايى ( م 1231 ) و آية الله سيد محمد
مجاهد ( م 1242 ) و استاد كل وحيد بهبهانى ( م 1205 ) مشهور است كه او
داراى حواشى زيادى بر معالم است . و البته جز اينها حواشى ديگرى موجود است
ولى بهترين حواشى از نظر دقت و تحقيق , هداية المسترشدين , اثر علامه محمد
تقى اصفهانى ( م 1248 ) است .
8 ـ علامه و نابغه بزرگ شيخ محمد بن حسين بن عبدالصمد , معروف به
شيخ بهايى ( م 1031 ) او نيز از محققان بنام است و آثار گرانسنگى در علوم
مختلف از خود بجا نهاده و در زمينه اصول فقه , كتابى به نام زبدة الاصول
تأليف كرده است .
9 ـ علامه عبدالله بن محمد بشروى خراسانى , معروف به تونى ( م 1071
) نيز در زمينه ابحاث اجتهادى كتابى تأليف نموده به نام الوافيه فى علم
الاصول , اين كتاب چون داراى اسلوب جالبى بود بدين جهت مورد توجه عالمان
زمان خود قرار گرفت و بر آن شرحها نوشته اند , بجاست اسامى بعضى از آنها را
ياد آور شويم :
سيد صدر الدين قمى , سيد جواد عاملى ( صاحب مفتاح الكرامه ) , سيد محمد مهدى بحرالعلوم و سيد محسن اعرجى .
10 ـ علامه سيد جمال الدين , فرزند آية الله السيد حسين خوانسارى (
1125 ) در اين زمينه كتابى به عنوان تعليقه بر شرح مختصر عضدى نوشته است .
شيخ اعظم انصارى در كتاب گرانقدر رسائل مى گويد : او در بعضى افكار و
انديشه هاى اصول بر
نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 281