واجب به اعتبارات مختلف به اقسام متعددى تقسيم مى گردد . در
بحث دلالت امر بر وجوب به اقسامى از آن از قبيل واجب عينى و كفائى ,
واجب تعيينى و تخبيرى و واجب توصلى و تعبدى اشاره كرديم . در اين
مبحث , تقسيمات ديگرى از واجب را مورد بررسى قرار مى دهيم :
الف ) واجب مشروط و واجب مطلق هرگاه وجوب مشروط به شرطى باشد ,
واجب را مشروط مى گويند . مثلا خداوند مى فرمايد[ : ( بر كسانيكه مستطيع
مى شوند , واجب است كه حج بجا آورند]( . در اينجا وجوب حج , مشروط
به حصول استطاعت است . در جاى ديگر خداوند مى فرمايد[ : ( نماز
بگذاريد]( . در اينجا هيچ شرطى براى نماز ذكر نشده است . و نماز يك
واجب مطلق است , از جهت اينكه در اين كلام خداوند شرط بيرونى نيست و
وجوب , مشروط نگرديده است .
ولى آيا نماز واقعا مشروط به هيچ شرطى نيست ؟ در عرف متداول مى
گويند شرط نماز مثلا وضو و طهارت است , بايد توجه داشت كه در اينجا
وجوب شرط ندارد بلكه به اصطلاح اصوليين وجود يعنى متعلق وجوب و چيزى
كه به منصه عمل مىآيد , شرط دارد .