ألف . اجتماع موردى : در اين نوع از اجتماع دو عنوان در معنون
واحد جمعنمى شود , بلكه دو فعل در وقت واحد مقارن و مجاورند . كه يكى از
آنها مطابق با عنوان واجب و دومى مطابق با عنوان حرام است , براى مثال
نظر به أجنبيه درأثناء صلاة از اين قبيل است , نه نظر به اجنبيه مطابق
عنوان صلاة , و نه صلاةمطابق عنوان نظر به اجنبيه است و نه ايندو مطابق
فعل واحدند .
در واقع دو عنوان و دو معنون هستند كه تخصصا از بحث ما خارج اند . و هيچكس نيز قائل به امتناع آنها نشده است .
بنابراين اگر مكلفى نظر به اجنبيه را با صلاة , در اثناء صلاة جمع
كند گرچه تحقيقا در زمان واحد هم عصيان و هم اطاعت كرده است اما نماز او
درست است .
ب . اجتماع حقيقى : در اين نوع از اجتماع دو عنوان در معنون واحد
جمع مى شوند , اقامه صلاة در مكان غصبى از اينگونه است يعنى فعل واحد مجمع
عنوان مأموربه صلاة و منهى عنه غصب است , و مكلف از حيث امتثال
مأموربه مطيع , واز حيث ارتكاب به فعل منهى عنه عاصى است , و اين نوع
از اجتماع است كه در مسئله اجتماع أمر و نهى محل نزاع است .
2 . واحد
مقصود از واحد فعل واحدى است كه مجمع عنوانين شده است , لفظ
واحد در اين مقام در مقابل متعدد است , فعل واحد بايد در خارج داراى يك
وجود باشد كه مرجع و مركز دو عنوان شده است .
التفاء عناوين در افعال يا به اعتبار ماهيت شخصيه خارجيه است كه
ممتنع الصدق على كثيرين است و يا به اعتبار ماهيت كلى با قطع نظر از
خصوصيات فرديه است , يعنى خود كلى بماهو كلى , مجمع العنوانين مى شود .
مثل كون كلى ,[ ( بودن در مكان مغصوب]) كه در اين كون كلى نسبت صلاگ و
غصب عموم و خصوص من