responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مقالات اصولي نویسنده : موسوی بجنوردی، محمد    جلد : 1  صفحه : 67
عقلية و يك قدرت , قدرت شرعية است . با بيان فرق بين قدرت عقلية و قدرت شرعية , به تعريف آن نيز مى رسيم .

قدرت عقلية , ثبوتا و در مقام نفس الامر و واقع , دخيل در ملاك نيست , يعنى در واقع و در نفس الامر و در مقام ثبوت دخالتى ندارد . علاوه بر اين , درمقام اثبات و در متعلق تكاليف هم ذكر نمى ش ود , و در لسان دليل نمىآيد : شارع هنگامى كه مى خواهد جعل و تشريع كند در لسان خود نمى گويد : اگر قدرتداشتى اين كار را بكن . بنابراين , قدرت عقلى نه در لسان دليل ذكر مى شود (در مقام اثبات ) و نه در مقام ثبوت در ملاك و مصلحت دخالت دارد . البتهبدون اين قدرت تكليف نمى شود , أما در ملاك و مصلحت ( مقام ثبوت ) دخالتندارد و در لسان دليل ( مقام اثبات ) هم أخذ نمى شود , بر خلاف قدرت شرعية كه هم در مقام ثبوت و در مقام نفس الامر و واقع دخالت دارد به حيثى كه اگر اين قدرت نباشد , ملاك نيست و مصلحت نيست و هم در لسان دليل و در مقام اثبات ذكر مى شود . شارع مقدس وقتى مى خواهد جعل و تشريع حكم شرعى و يا جعل قانون كند , در لسان دليل ذكر مى كند[ ( ان قدرت]) , و مثلا در باب حج مى فرمايد : ﴿ و لله على الناس حج البيت من استطاع اليه سبيلا : حج بر همه واجب است , اگر مستطيع باشند [2] اگر قدرت داشته باشند . قدرت مأخوذة در باب حج , و از براى وجوب اتيان مناسك حج , همان استطاعتاست كه در لسان دليل ذكر شده است . در مقام ثبوت نيز اگر كسى كه مستطيع نباشد , به مكه برود حجة الاسلام را به جا نياورده است , چون آنچه را انجام داده بدون ملاك و مصلحت به جا آورده است . پس استطاعت , هم در مقام اثبات ( در لسان دليل ) و هم در مقام ثبوت ( در مصلحت و در غرض مولا ) دخالت دارد .

اكنون مى گوييم : اگر قدرتى كه در تكليف معتبر است قدرت عقلى باشد , عقل حكم به عجز نمى كند . اگر شخص فردا واجب را اتيان نكرد و گفت چون مقدماتش بر من واجب نبود آن را اتيان نكردم و يا قدرتى را كه داشتم حفظ نكردم , اينجا نمى توان گفت مسئله قدرت عقلى مطرح است . زيرا عقل در صورتى مى گويد شخص عاجز است و نمى تواند به امرى قيام كند كه به طور مطلق قدرت


[2] در روايات تفسير به زاد و راحله و تخليه سرب شده است .

نام کتاب : مقالات اصولي نویسنده : موسوی بجنوردی، محمد    جلد : 1  صفحه : 67
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست