responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مقالات اصولي نویسنده : موسوی بجنوردی، محمد    جلد : 1  صفحه : 52
ملزمة باشد , قائل به حرمت مى گرديم .

حسن و قبح عقلى

1 . نظر أشاعرة و نظر عدلى مذهبان

در بحث از تحسين و تقبيح عقلى , أشاعرة مى گويند , براى عقل نسبت به حسن و قبح افعال حكمى نيست , و اين امور به يك واقعيت و يك حقيقت بازگشت ندارند , بلكه اين معانى منتزع از أحكام شرعية هستند . ماوراى أحكام شرعية حسنو قبحى نداريم[ : ( ألحسن ما أمر به الشارع و القبيح ما نهى عنه]) . چيزى را كه شارع مقدس واجب مى داند حسن است و آنچه را شارع حرام مى خواند قبيح است . ممكن است شارع مقدس قبيح را تحسين و حسن را تقبيح كند . در نتيجه , بازگشت حسن و قبح به تحسين و تقبيح شارع است , نه اينكه اين امور داراى واقعيتبوده و مسائل ذاتى باشند .

عدلية اين مسئله را قبول ندارند و مى گويند با قطع نظر از حكم شارع , أشياء و أفعال داراى أرزشهاى ذاتى و أرزشهاى واقعى هستند : چيزى كه حسن است بايد فى نفسه حسن باشد , و امرى كه قبيح مى باشد , فى نفسه قبيح مى باشد . شارع مقدسچيزى را كه أرزش حسنى دارد با قطع نظر از أمر شارع و قبل از آن واجبمى خواند , و چيزى را كه با قطع نظر از نهى وى مفسدة دارد حرام مى شمارد و ازآن نهى مى كند . پس , در حسن و قبح أرزش ذاتى مطرح مى شود .

2 . معانى حسن و قبح

أكنون بايد ديد كه در حسن و قبح مورد بحث چند معنى يافت مى شود :

الف . گاه , مقصود از حسن و قبح كمال نفس و نقصان آن است . در اين مقام چيزى را حسن مى خوانند كه موجب كمال نفس است , و تطور در وجود نفس است .و أمرى را قبيح مى شمارند كه موجب نقصان و منقصتى در نفس انسانى است , و تأخر در وجود نفس است . آموزش و پرورش حسن است , زيرا كمال است براى نفس , و جهل و نادانى قبيح است , چون اين معانى نقصان است براى نفس .

ب . در معنى ديگر حسن و قبح را به اعتبار ملائمت با نفس و تنفر نفس

نام کتاب : مقالات اصولي نویسنده : موسوی بجنوردی، محمد    جلد : 1  صفحه : 52
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست