نام کتاب : تاريخ تحليلي اسلام نویسنده : نصیری رضی، محمد جلد : 1 صفحه : 59
محدوديتى رو به رو نبود. ازدواج با محارم، به دليل تشويق برخى از منابع زرتشتى، تا اندازهاى رواج داشت. [1]
زن از شخصيت حقوقى بىبهره بود و بهعنوان شى از آنِ ديگران
بهشمار مىآمد. پدر تا آنجا اختيار داشت كه مىتوانست كودكانش را از خود
براند يا چون برده و شى به ديگران بفروشد. شوهر مىتوانست همسر يا يكى از
همسرانش را، بى آنكه در انجام دادن وظايفش كوتاهى كرده باشد به مردى ديگر
بسپارد تا از خدماتش بهره گيرد. [2]
ج. وضعيت مذهب
هنگام ظهور اسلام، اديانى مانند زرتشتى، يهودى، مسيحى، مانوى، صابئى
و مزدكى در ايران رواج داشت. دين رسمى، كه از سوى شاهان ساسانى مورد حمايت
قرار مىگرفت، آيين زرتشت بود. [3] با آنكه اين آيين در موضوعاتى چون
معاد، بهشت، دوزخ و... از اديان آن روز آسيا به دينهاى آسمانى نزديكتر
است و همه كسانى كه زرتشت را يك شخصيت حقيقى و تاريخى مىدانند اعتراف
دارند كه زرتشت در جامعه خود اصلاحات اقتصادى، اعتقادى و اجتماعى پديد
آورد; [4] اما آنچه هنگام ظهور اسلام، بهعنوان آيين زرتشت، در ايران رواج
داشت چنان با خرافات آميخته بود كه هرگز نمىشد آن را آيين آسمانى خواند.
حتى روحانيان ـ حاميان اصلى دين زرتشت ـ نگران بودند و از اجراى شعائر آن
سرپيچى مىكردند. [5]
ويژگى اصلى و بدون ترديد اين دين در زمان ساسانيان اعتقاد به يك
ثنويت جهانى (اهورامزدا و اهريمن) بود. نخستين فصل از اولين كتاب اوستا
مردم را راهنمايى مىكند كه پرستش خود را در مرحله نخست به موافقت
اهورامزدا و سپس مطابق با فهرستى طولانى و نامنظم از اشيا انجام دهند; براى
مثال خورشيد، ماه، ستارگان، آتش، باد، آبها، كوهها، ارواح
[3] ر.ك: الملل و النحل ، شهرستانى، ج 1، ص 324 ـ 298 و تاريخ جامع اديان ، صص 324 ـ 292.
[4] در اينكه زرتشت شخصيتى افسانهاى است يا واقعى; و بر فرض واقعى و
تاريخى بودن، در چه زمانى مىزيسته اختلاف است. افزون بر اين، در مكان
تولد (آذربايجان، بلخ، فارس، رى، خوارزم، مرو، هرات، فلسطين)، منطقه ظهور،
پادشاه معاصر زرتشت نيز از نظر تاريخى مورد اختلاف است. (ر.ك: خدمات متقابل
اسلام و ايران ، ج 1، ص205 به بعد).
[5]. ر.ك: خدمات متقابل اسلام و ايران ، ج 1، ص 213 به بعد.
نام کتاب : تاريخ تحليلي اسلام نویسنده : نصیری رضی، محمد جلد : 1 صفحه : 59