كند و آن را به او بدهد. حالا يك نفر از راه برسد و نماز را ضايع كند، آيا چنين فردى مستحقِ «فَوَيْلٌ لِلْمُصَلِّينَ‌»[1] نيست؟ اما اگر اين نماز يك نقاشى كامل، يك نقاشى جامع و يك نقاشى زيباى «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌» باشد، خدا از چنين نمازى تعريف مى‌كند؛ چون باطن اين نماز براى خدا معلوم است؛ خداوند مى‌گويد، من به باطن و ظاهر هم كارهايتان آگاهم: «إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ‌».[2] براى خدا باطن اين نماز زيباست: «قَدْأَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ. الَّذِينَ هُمْ فِى صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ‌.»[3] بلافاصله مى‌گويد: «وَ الَّذِينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ‌»[4]: اين مؤمنان از كار بيهوده روى‌گردانند. اين‌مؤمنان نماز حكيمانه مى‌خوانند؛ اين‌ها نماز استوار مى‌خوانند؛ نمازشان لغو نيست و

[1] 2. مائده: 4.

[2] 1. مائده: 8.

[3] 2. مؤمنون: 1 و 2.

[4] 3. مؤمنون: 3.