عبادت مخصوص حمل كرده و حكم به وجوب نماز، هنگام رؤيت هلال بنماييم. ولى اگر كسى بگويد: حقيقت شرعيه ثابت نشده است، اين «صلّ عند رؤية الهلال» در لسان پيامبر صلى الله عليه و آله را بر همان معناى لغوى حمل مى‌كند و حكم مى‌كند كه هنگام رؤيت هلال، دعا واجب است. [1]

نظريه دوّم‌

بعضى گفته‌اند: در صورت ثبوت حقيقت شرعيه و احراز تأخّر استعمال از وضع شارع، بايد لفظ را بر معناى جديد حمل كرد ولى در صورت عدم ثبوت حقيقت شرعيه، لفظ بر معناى لغوى حمل نمى‌شود بلكه لفظ داراى اجمال شده و نمى‌توان آن را بر معناى لغوى يا معناى جديد حمل كرد. بعد گويا كسى به اين بعضْ‌ اشكال‌ كرده مى‌گويد:

در دوران امر بين معناى حقيقى و معناى مجازى، بايد به اصالة الحقيقة مراجعه كرد، پس چرا شما در اينجا حكم به اجمال لفظ مى‌كنيد؟ با وجود اينكه امر دائر بين معناى حقيقى- يعنى معناى اوّل- و معناى مجازى- يعنى معناى جديد- است. جواب‌ مى‌دهند: اگر معناى مجازى، يك معناى مجازى معمولى و متعارف باشد، حرف شما مورد قبول است ولى در دوران امر بين مجاز مشهور و معناى حقيقى نمى‌توان به اصالة الحقيقة تمسّك كرد. توضيح: گاهى معناى مجازى، مجاز مشهور است، مراد از مجاز مشهور اين است كه لفظى در معنايى مجازى، كثرت استعمال پيدا كند، البته اين كثرت، به اندازه‌اى نباشد كه به سرحدّ وضع تعيّنى برسد، بلكه به‌عنوان برزخ بين وضع تعيّنى و مجاز متعارف باشد. در اينجا، كثرت استعمال سبب مى‌شود كه لفظ، با معناى مجازى انس و ارتباط پيدا كند به‌گونه‌اى كه وقتى اين لفظ را بدون قرينه مجاز استعمال كنيم، احتمالِ معناى مجازى، در رديف احتمال معناى حقيقى قرار مى‌گيرد و ترجيحى براى جانب‌

[1]- كفاية الاصول، ج 1، ص 34