تحرير محلّ بحث:

آيا در مركّبات- خصوصاً در مركّبات تامّه، مثل «زيد قائم»- غير از وضع مفردات و هيئات، وضع ديگرى براى مجموع مركّب وجود دارد؟ در جمله «زيدٌ قائمٌ» كلمه «زيد» داراى وضع شخصى است و كلمه «قائم» نيز به لحاظ ماده‌اش داراى يك وضع و به لحاظ هيئت «فاعل» هم داراى يك وضع است.

در بحث وضع شخصى و نوعى گفتيم: معمولًا وضع مادّه، وضع شخصى و وضع هيئت وضع نوعى را داراست. علاوه بر اين‌ها، هيئت جمله خبريه نيز داراى يك وضع است.

حال موضوع له آن چيست؟ معروف بين أهل منطق اين است كه موضوع له آن «نسبت» است و ما گفتيم: موضوع له آن «هوهويت» است. ولى در اينجا به موضوع له كارى نداريم آنچه مى‌خواهيم بگوييم، اين است كه هيئت جمله خبريه، وضع دارد. در اين بحث مى‌خواهيم ببينيم آيا علاوه بر وضع مفردات و هيئت جمله خبريه، براى مجموع «زيدٌ قائمٌ» هم وضع ديگرى مطرح است؟ منشأ پيدايش اين بحث اين است كه در كلمات بعضى از ادبا آمده است: «كما أنّ‌