نام کتاب : اصول فقه شيعه نویسنده : فاضل لنكرانى، محمد جلد : 1 صفحه : 443
اگرچه
از دهان شما بيرون آمده ولى مراد شما و مستعمل فيه شما عبارت از آن «زيد» ى است كه
متكلّم اوّل به آن تكلّم كرده است. بنابراين، شما لفظ زيد را اطلاق كرده و فرد
ديگرى را اراده كردهايد و در اينجا استعمال تحقّق دارد ولى فرق آن با ساير موارد
اين است كه مستعمل فيه در ساير موارد، غالباً معناى موضوع له است ولى در اينجا
كارى به موضوع له و غير موضوع له نداريم و كارى به حقيقى يا مجازى بودن استعمال
نداريم بلكه اصل استعمال را مىخواهيم درست كنيم هرچند به نحوى كه در استعمالات
مجازيه درست مىكرديم، مىبينيم در اينجا از نظر تحقّق استعمال، كمبودى نداريم،
«طلب عمل اللفظ في شيء آخر» تحقّق دارد، هرچند اين شيء آخر- مثل مثال مورد بحث
ما- از مقوله لفظ باشد.
كلام
مرحوم بروجردى در ارتباط با قسم سوّم
مرحوم
بروجردى فرموده است: مىتوان گفت: در اين قسم هم- مانند قسم چهارم- استعمال تحقّق
ندارد، زيرا لفظ زيد كه از دهان شما خارج مىشود و به اعتبار تلفظ شما، خصوصيت
پيدا مىكند، واقعيّتش اين است كه داراى اين خصوصيت است و «زيد» صادر از شما با
«زيد» صادر از ديگرى دو شخصِ لفظ و دو فرد براى لفظ است.
ولى
وقتى مخاطب، اين زيد را از شما مىشنود، حيثيت صدورش از شما را، ناديده مىگيرد.
يعنى وقتى كلمه «زيد» را از دهان شما شنيد، مثل اين است كه طبيعىِ لفظِ «زيد» را
شنيده است و جنبه صدور زيد از شما- كه به اين لفظ تشخّص داده- ناديده گرفته شده و
مستمع، توجّهى به آن ندارد. در نتيجه، در اينجا، شخص مطرح نيست چون شخصيت، به حيث
اضافه صدورش از شماست و وقتى مخاطب، اين حيث را ناديده گرفت گويا در اينجا فقط
طبيعى لفظ مطرح است و خصوصيتى در كار نيست. و طبيعى لفظ، بر زيدى كه از متكلّم
صادر شده، انطباق پيدا مىكند. و به عبارت دقيقتر:
«زيد» ى كه از متكلّم صادر شده نيز- مثل زيد
صادر از شما- خصوصيتى ندارد و هر دو، طبيعىِ «زيد» مىباشند. نه «زيد» صادر از
شما- به عنوان صدور از شما- خصوصيتى
نام کتاب : اصول فقه شيعه نویسنده : فاضل لنكرانى، محمد جلد : 1 صفحه : 443