كه مخبر به آن- در كم و زياد بودن زمان گذشته- فرق دارد. پيداست كه ايشان نمى‌توانند ملتزم به چنين امرى شوند.

مرحله دوّم ماهيت انشاء چيست؟

وقتى نتيجه مرحله اول اين شد كه لفظ، در حقيقت انشاء دخالت دارد نوبت به مرحله دوم مى‌رسد كه ماهيت انشاء چيست؟ در مورد ماهيت انشاء نظراتى وجود دارد كه لازم است پيرامون آنها بحث كنيم:

1- نظريه مشهور

مشهور مى‌گويند: انشاء عبارت از استعمال لفظ در معنا به انگيزه تحقق معنا در ظرف مناسب خود مى‌باشد. براى روشن شدن كلام مشهور بايد قبل از بررسى انشاء البيع، ملكيت را با قطع‌نظر از علل و اسباب آن بررسى كنيم و ببينيم ملكيت در چه ظرفى تحقّق پيدا مى‌كند. زيرا ملكيت، اسباب مختلفى دارد: گاهى ملكيت به‌واسطه‌ عامل اختيارى و يك‌طرفه‌ است مثلًا اگر كسى مباحات را حيازت كند مالك آنها مى‌شود. و گاهى ملكيت به واسطه‌ عامل غير اختيارى‌ است، مثلًا وقتى كسى از دنيا برود، تمام يا بعض تركه او- به اختلاف موارد- به صورت غير اختيارى به ملكيت ورثه درمى‌آيد. و گاهى هم ملكيت به‌ انشاء تحقق پيدا مى‌كند، انشاء بيع، صلح، اجاره و ... ملكيت- با قطع نظر از علل و اسباب آن- امرى است كه عقلاء و شارع آن را اعتبار مى‌كنند، البته گاهى هم شارع، اعتبار عقلايى را قبول نمى‌كند. بنابراين، ظرف ملكيت عبارت از عالم اعتبار است به‌گونه‌اى كه اگر اعتبار عقلايى يا اعتبار شارع نباشد،