مسأله پنجم وضع شخصى و نوعى‌ [1]

در اين تقسيم، محورْ عبارت از لفظ است و چهار صورت دارد. يك صورت آن، وضع شخصى و يك صورت آن وضع نوعى و دو صورت آن محلّ خلاف است.

صور چهارگانه وضع‌

صورت اوّل: جايى است كه واضع هنگام وضع، ماده مشخص‌ و هيئت معينى‌ را درنظر مى‌گيرد به‌گونه‌اى كه هر دو جهت، در وضع دخالت دارند، اگر ماده تغيير كند و يا در ترتيب حروف و حركات و سكنات آن تغييرى حاصل شود، غير از چيزى خواهد بود كه واضع آن را وضع كرده است. وضع در اين قسم، بدون ترديد وضع شخصى‌ است و

[1]- طبق ترتيب بحث، بايد در اينجا مسأله «وضع حروف» را مطرح كنيم، ولى با توجّه به مفصّل بودن مباحث وضع حروف، ابتدا «وضع شخصى و نوعى» را مورد بحث قرار مى‌دهيم.