دادن قرار گرفته و به پاسخ گويى سؤالات مردم بپردازند و از طرفى مردم را به آنان ارجاع مى‌دادند. امام صادق عليه السلام به ابان بن تغلب فرمود: اجلس في مسجد المدينة و أفت للناس فإنّي أُحبّ أن يُرى في شيعتي مثلك. [1] عبد العزيز بن مهتدى مى‌گويد: به امام رضا عليه السلام عرض كردم: إنّي لا ألقاك كلّ وقت، فعمّن آخذ معالم دينى؟ قال: خذ عن يونس بن عبد الرحمن. [2]

اولين تصنيف در علم اصول:

مرحوم سيد حسن صدر در كتاب‌ تأسيس الشيعة مى‌گويد: اولين كسى كه در علم اصول تصنيف كرده، هشام بن حكم (م 179) است. ايشان كتاب‌ الألفاظ و مباحثها را تصنيف كرد، كه مهم‌ترين مباحث علم اصول است. سپس يونس بن عبد الرحمن كتاب‌ اختلاف الحديث و مسئله‌ را تصنيف كرد كه در ارتباط با تعارض خبرين و مسائل تعادل و ترجيح در خبرين متعارضين است. ايشان اين كتاب را از امام كاظم عليه السلام روايت كرده است. [3] بنابراين آنچه از كتاب‌ الأوائل‌ سيوطى نقل شده و اوّلين مصنّف علم اصول را شافعى- از علماى اهل سنت- مى‌داند، غير قابل قبول است، زيرا شافعى، متأخر از هشام بن حكم و يونس بن عبد الرحمن است.

اولين كسى كه علم اصول را در مقام استنباط بكار گرفت:

ظاهراً اوّلين كسى كه در مقام استنباط، به علم اصول توجّه كرده و برآن استناد كرده، شيخ بزرگوار حسن بن على بن أبي عقيل رحمه الله- معاصر مرحوم كلينى و على بن‌

[1]- مستدرك الوسائل، ج 17، ص 315

[2]- بحار الأنوار، ج 2، ص 251

[3]- تأسيس الشيعة، ص 310 و 311