است يا رجعى؟ و اصولًا بفرماييد آيا اصل در طلاق باين است يا رجعى؟ يا اين‌كه اصلًا جاى تأسيس اصل نيست؟

پاسخ‌- الف) به آن‌ها ملحق نمى‌شوند و اگر ازدواج صحيح باشد و طلاق رجعى باشد، بايد عدّه نگه بدارند.

ب) نمى‌توانند، مگر واقعاً تغيير جنسيت داده شده باشد كه در زمان ما فعلا محقق نشده است؛ بلى اگر واقعاً زن بوده و داراى رحم بوده ولكن گوشت زائدى هم داشته در اين صورت مى‌تواند ازدواج نمايد.

ج) در صورتى كه نكاح صحيح باشد و طلاق رجعى باشد، حق نفقه دارند و طلاق در 6 مورد باين است: دخترى كه كم‌تر از 9 سال دارد؛ يائسه قبل از دخول؛ طلاق سوم با شرايط؛ طلاق خلع و (طلاق) مبارات و (و) طلاق حاكم در مورد امتناع زوج از نفقه و طلاق (در) غير اين موارد رجعى است. 14 جمادى الثانى 1422 ه-. ق‌ [1]

ديدگاه آيت‌الله سيد على خامنه‌اى دربارة تغيير جنسيت‌

«پرسش 1- تغيير جنسيت مرد به زن، و زن به مرد و ملحق كردن خنثى به زن يا مرد با عمل جراحى چه حكم دارد؟

پاسخ: در مورد خنثى، نيز در موردى كه فائدة معتنى به عُقلايى در تغيير جنسيت باشد اشكال ندارد.» [2] «پرسش 2- در مورد تغيير جنسيت با توجه به اين‌كه از نظر طبى اين عمل (در غير از خنثى) به تعبير اطبا تنقيص جنسيت محسوب مى‌شود، بعضاً با مواردى اطبا مواجه‌اند كه شخص از نظر ظواهر بدن بدون هيچ شبهه‌اى يا مرد است يا زن، ولى داراى تمايلات احساسات و عواطف جنس مخالف است. بسيارى از اين افراد مى‌گويند: اگر اين تغيير صورت نگيرد انتحار (خودكشى) خواهيم كرد (و تا به حال اين مسأله پيش آمده) و با

[1]. مركز تحقيقات فقهى قو قضائيه، مجموعه آراى فقهى قضايى در امور حقوقى؛ نكاح، ج 1، ص 50- 52.

[2]. ر. ك: مركز تحقيقات فقهى قوة قضاييه، گنجينه آراى فقهى و قضايى، پاسخ سؤال 5256.