كريم و برخى روايات اسلامى است. از باب نمونه، تنها به يك
آيه و دو روايت اشاره مىشود:
انّما حَرّمَ عَليكُمُ المَيتَةَ و الدَّم وَ لَحمَ
الخِنزِيرِ و ما اهِلَّ بِهِ لِغير الله فَمَنِ اضطُرَّ غَيرَ باغٍ و لا عادٍ فَلا
اثم عَلَيه انَّ اللهَ غفورٌ رحيم؛
[1] خداوند، تنها (گوشت) مردار، خون، گوشت خوك و
آنچه را نام غير خدا به هنگام ذبح بر آن گفته شده، حرام كرده است. (ولى) آن كس كه
مجبور شود، در صورتى كه ستمگر و متجاوز نباشد، گناهى بر او نيست؛ (و مىتواند براى
حفظ جان خود، در موقع ضرورت، از آن بخورد؛) خداوند آمرزنده و مهربان است. [2] علامه طباطبايى، در تفسير
الميزان مىگويد كه «غير باغ و لاعاد» از نظر نحوى، حال هستند؛ يعنى در حالى كه
ظالم و متجاوز نباشد. به عبارت ديگر، كسى كه ناچار از خوردن بعضى از اين محرمات شود
و اين ناچارى و اضطرار در حالى باشد كه ظالم و متجاوز از حد نباشد، مانعى ندارد كه
از آنها بخورد؛ ولى اگر در حال ستم و تعدى، ناچار از خوردن شود، به اين معنا كه
ستم و تعدى و تجاوز سبب اضطرار او شده باشد، خوردن محرمات براى وى جايز نخواهد
بود. [3] و [4] قال الصادق (ع
) .... ليس شئ ممّا حرّم الله الّا و قد احَلّه لمن اضطر
اليه؛ [5]
امام صادق (ع) فرمود: هيچ چيز نيست از آن چيزهايى كه خداوند
حرام كرده است، مگر اينكه آن را براى شخص مضطر حلال كرده است.
قال الصادق (ع):
مَنِ اضطَرَّ الى المَيتة و الدّم و لَحَم الخِنزير فَلَم
يأكُل
[3]. محمد حسين
طباطبايى، الميزان فى تفسير القرآن، ج 1، ذيل آيه 173 سوره بقره.
[4]. براى ملاحظه
آيات ديگر كه دلالت بر قاعده اضطرار دارد به آيه 3 سوره مائده و آيه 119 سوره
انعام مراجعه كنيد.
[5]. حر عاملى،
وسائل الشيعه، ج 4، ص 690، ابواب قيام، باب 1، حديث 6 و 7؛ همان، ج 4، ص 699،
ابواب القيام، باب 7، حديث 1؛ همان، ج 16، ص 165، ابواب الايمان، باب 12، حديث 18.