مربّع منطقى‌

تقابل در مفردات‌

تقابل در مفردات يعنى مخالفت دو چيز كه وجودشان در يك موضوع و در يك زمان و از يك جهت محال است. مانند تقابل بين انسان و لا انسان، و سفيدى و سياهى، و بينائى و نابينائى، و أبوّت و بنوّت.

تقابل در مفردات بر چهار قسم است:

1- تقابل به سلب و ايجاب. 2- تقابل به تضايف. 3- تقابل به تضادّ. 4- تقابل به ملكه و عدم.

1- تقابل به سلب و ايجاب مانند: انسان و لا انسان، و فرس و لا فرس.

(اين تقابل به سلب و ايجاب چنانكه در مبحث قضايا مطرح مى‌شود، در قضايا نيز وجود دارد. مانند «هرآهنى قابل ذوب شدن است» و «هيچ آهنى قابل ذوب شدن نيست» كه اجتماع اين دو قضيّه در صدق محال است.)

2- تقابل به تضايف يعنى تقابل بين دو